ΑΓΙΟΓΡΑΦΙΕΣ. ΣΚΗΤΗ ΑΓΙΑΣ ΑΝΝΗΣ

ΑΓΙΟΓΡΑΦΙΕΣ. ΣΚΗΤΗ ΑΓΙΑΣ ΑΝΝΗΣ

Αναρτήθηκε από PROSKINITIS στις 6:17 μ.μ.

Διονύσιος ο Αρεοπαγίτης, Άγιος: Περί Μυστικής Θεολογίας - Κεφάλαιο 1 (Ποιος είναι ο θείος γνόφος)

Διονύσιος ο Αρεοπαγίτης, Άγιος: Περί Μυστικής Θεολογίας - Κεφάλαιο 1 (Ποιος είναι ο θείος γνόφος)

ΠΡΩΤΟΤΥΠΟ 
1. Τριὰς ὑπερούσιε καὶ ὑπέρθεε καὶ ὑπεράγαθε, τῆς Χριστιανῶν ἔφορε θεοσοφίας, ἴθυνον ἡμᾶς ἐπὶ τὴν τῶν μυστικῶν λογίων ὑπεράγνωστον καὶ ὑπερφαῆ καὶ ἀκροτάτην κορυφήν· ἔνθα τὰ ἁπλᾶ καὶ ἀπόλυτα καὶ ἄτρεπτα τῆς θεολογίας μυστήρια κατὰ τὸν ὑπέρφωτον ἐγκεκάλυπται τῆς κρυφιομύστου σιγῆς γνόφον, ἐν τῷ σκοτεινοτάτῳ τὸ ὑπερφανέστα τον ὑπερλάμποντα καὶ ἐν τῷ πάμπαν ἀναφεῖ καὶ ἀοράτῳ τῶν ὑπερκάλων ἀγλαϊῶν ὑπερπληροῦντα τοὺς ἀνομμάτους νόας.
Ἐμοὶ μὲν οὖν ταῦτα ηὔχθω· σὺ δέ, ὦ φίλε Τιμόθεε, τῇ περὶ τὰ μυστικὰ θεάματα συντόνῳ διατριβῇ καὶ τὰς αἰσθήσεις ἀπόλειπε καὶ τὰς νοερὰς ἐνεργείας καὶ πάντα αἰσθητὰ καὶ νοητὰ καὶ πάντα οὐκ ὄντα καὶ ὄντα καὶ πρὸς τὴν ἕνωσιν, ὡς ἐφικτόν, ἀγνώστως ἀνατάθητι τοῦ ὑπὲρ πᾶσαν οὐσίαν καὶ γνῶσιν· τῇ γὰρ ἑαυτοῦ καὶ πάντων ἀσχέτῳ καὶ ἀπολύτῳ καθαρῶς ἐκστάσει πρὸς τὸν ὑπερούσιον τοῦ θείου σκότους ἀκτῖνα, πάντα ἀφελὼν καὶ ἐκ πάντων ἀπολυθείς, ἀναχθήσῃ.

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ
1. Τριάς υπερούσια και υπέρθεη και υπεράγαθη, που εφορεύεις επί της θεοσοφίας των Χριστιανών, οδήγησέ μας στην υπεράγνωστη και υπερφώτεινη και ακρότατη κορυφή των μυστικών Λογίων. οδήγησέ μας εκεί όπου είναι σκεπασμένα τα απλά και απόλυτα και αμετάβλητα μυστήρια της θεολογίας, στον υπέρφωτο γνόφο της κρυφιόμυστης σιγής που με το βαθύ του σκοτάδι υπερλάμπει υπερφανέστατα και, μένοντας ανέγγικτος κι αόρατος, γεμίζει με υπέρκαλη λάμψη τους τυφλωμένους νόες. 

Αυτή την προσευχή είχα να αναπέμψω εγώ. Εσύ δε, αγαπητέ Τιμόθεε, ασχολήσου έντονα με τα μυστικά θεάματα. άφησε τις αισθήσεις και τις νοερές ενέργειες, όλα τα αισθητά και τα νοητά, όλα τα μη όντα και τα όντα, και όσο είναι εφικτό ανυψώσου για να ενωθείς κατά τρόπο ακατάληπτο με αυτόν που είναι επάνω από κάθε ουσία και κάθε γνώση. Διότι, όταν έλθεις σε έκσταση, που θα σε ελευθερώσει τελείως από τον εαυτό σου και από όλα τα πράγματα, όταν αφαιρέσεις τα πάντα και απαλλαγείς από τα πάντα, θα αναχθείς στην υπερούσια ακτίνα του θείου σκότους. 

ΠΡΩΤΟΤΥΠΟ
2. Τούτων δὲ ὅρα, ὅπως μηδεὶς τῶν ἀμυήτων ἐπακούσῃ· τούτους δέ φημι τοὺς ἐν τοῖς οὖσιν ἐνισχημένους καὶ οὐδὲν ὑπὲρ τὰ ὄντα ὑπερουσίως εἶναι φανταζομένους, ἀλλ' οἰομένους εἰδέναι τῇ καθ' αὑτοὺς γνώσει τὸν θέμενον «σκότος ἀποκρυφὴν αὐτοῦ». Eἰ δὲ ὑπὲρ τούτους εἰσὶν αἱ θεῖαι μυσταγωγίαι, τί ἄν τις φαίη περὶ τῶν μᾶλλον ἀμύστων, ὅσοι τὴν πάντων ὑπερκειμένην αἰτίαν καὶ ἐκ τῶν ἐν τοῖς οὖσιν ἐσχάτων χαρακτη ρίζουσιν καὶ οὐδὲν αὐτὴν ὑπερέχειν φασὶ τῶν πλαττομένων αὐτοῖς ἀθέων καὶ πολυειδῶν μορφωμάτων; Δέον ἐπ' αὐτῇ καὶ πάσας τὰς τῶν ὄντων τιθέναι καὶ καταφάσκειν θέσεις, ὡς πάντων αἰτίᾳ, καὶ πάσας αὐτὰς κυριώτερον ἀποφάσκειν, ὡς ὑπὲρ πάντα ὑπερούσῃ, καὶ μὴ οἴεσθαι τὰς ἀποφάσεις ἀντικειμένας εἶναι ταῖς καταφάσεσιν, ἀλλὰ πολὺ πρότερον αὐτὴν ὑπὲρ τὰς στερήσεις εἶναι τὴν ὑπὲρ πᾶσαν καὶ ἀφαίρεσιν καὶ θέσιν.

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ

2. Πρόσεχε όμως να μην ακούσει κανένας αμύητος αυτά τα μυστικά. Κι εννοώ με τον όρο "αμύητοι" εκείνους που είναι εμπεπλεγμένοι στα αισθητά όντα και δεν φαντάζονται ότι υπάρχει κάτι υπερούσιο επάνω από τα όντα, αλλά νομίζουν ότι με την γνωστική τους ικανότητα μπορούν να γνωρίσουν αυτόν που έχει ορίσει το σκότος κρυψώνα του. Αν τώρα οι θείες μυσταγωγίες είναι επάνω από τις δυνάμεις των αμύητων, τι θα έλεγε κανείς για τους περισσότερο αμύστους, οι οποίοι την υπερκειμένη αιτία των όλων χαρακτηρίζουν με βάση τα χαμηλότερα όντα, κι ισχυρίζονται ότι δεν υπερέχει καθόλου από τα αθεϊστικά και πολύμορφα είδωλα που αυτοί κατασκευάζουν; Η αλήθεια είναι ότι πρέπει από το ένα μέρος ν' αποδίδωμε σ' αυτήν καταφατικά όλες τις θέσεις των όντων, σαν αιτία των όλων, κι από το άλλο σωστότερα να τις αποφάσκωμε όλες, με την πεποίθηση ότι υπερβαίνει τα πάντα, και να μη νομίζομε ότι οι απο-φάσεις αντίκενται στις κατα-φάσει, αλλά να νομίζομε ότι αυτή πολύ πρωτύτερα υπερβαίνει τις στερήσεις, διότι ευρίσκεται επάνω από κάθε αφαίρεση και θέση.


ΠΡΩΤΟΤΥΠΟ
3. Oὕτω γοῦν ὁ θεῖος Βαρθολομαῖός φησι καὶ πολλὴν τὴν θεολογίαν εἶναι καὶ ἐλαχίστην καὶ τὸ Eὐαγγέλιον πλατὺ καὶ μέγα καὶ αὖθις συν τετμημένον, ἐμοὶ δοκεῖν ἐκεῖνο ὑπερφυῶς ἐννοήσας, ὅτι καὶ πολύλογός ἐστιν ἡ ἀγαθὴ πάντων αἰτία καὶ βραχύλεκτος ἅμα καὶ ἄλογος, ὡς οὔτε λόγον οὔτε νόησιν ἔχουσα, διὰ τὸ πάντων αὐτὴν ὑπερουσίως ὑπερκει μένην εἶναι καὶ μόνοις ἀπερικαλύπτως καὶ ἀληθῶς ἐκφαινομένην τοῖς καὶ τὰ ἐναγῆ πάντα καὶ τὰ καθαρὰ διαβαίνουσι καὶ πᾶσαν πασῶν ἁγίων ἀκροτήτων ἀνάβασιν ὑπερβαίνουσι καὶ πάντα τὰ θεῖα φῶτα καὶ ἤχους καὶ λόγους οὐρανίους ἀπολιμπάνουσι καὶ «εἰς τὸν γνόφον» εἰσδυομένοις, «οὗ» ὄντως ἐστίν, ὡς τὰ λόγιά φησιν, ὁ πάντων ἐπέκεινα. Καὶ γὰρ οὐχ ἁπλῶς ὁ θεῖος Μωϋσῆς ἀποκαθαρθῆναι πρῶτον αὐτὸς κελεύεται καὶ αὖθις τῶν μὴ τοιούτων ἀφορισθῆναι καὶ μετὰ πᾶσαν ἀποκάθαρσιν ἀκούει τῶν πολυφώνων σαλπίγγων καὶ ὁρᾷ φῶτα πολλὰ καθαρὰς ἀπαστράπτοντα καὶ πολυχύτους ἀκτῖνας· εἶτα τῶν πολλῶν ἀφορίζεται καὶ μετὰ τῶν ἐκκρίτων ἱερέων ἐπὶ τὴν ἀκρότητα τῶν θείων ἀναβάσεων φθάνει. Κἀν τούτοις αὐτῷ μὲν οὐ συγγίνεται τῷ θεῷ, θεωρεῖ δὲ οὐκ αὐτόν (ἀθέατος γάρ), ἀλλὰ τὸν τόπον, οὗ ἔστη. (Τοῦτο δὲ οἶμαι σημαίνειν τὸ τὰ θειότατα καὶ ἀκρότατα τῶν ὁρωμένων καὶ νοουμένων ὑποθετικούς τινας εἶναι λόγους τῶν ὑποβεβλημένων τῷ πάντα ὑπερέχοντι, δι' ὧν ἡ ὑπὲρ πᾶσαν ἐπίνοιαν αὐτοῦ παρουσία δείκνυται ταῖς νοηταῖς ἀκρότησι τῶν ἁγιω τάτων αὐτοῦ τόπων ἐπιβατεύουσα). Καὶ τότε καὶ αὐτῶν ἀπολύεται τῶν ὁρωμένων καὶ τῶν ὁρώντων καὶ εἰς τὸν γνόφον τῆς ἀγνωσίας εἰσδύνει τὸν ὄντως μυστικόν, καθ' ὃν ἀπομύει πάσας τὰς γνωστικὰς ἀντιλήψεις, καὶ ἐν τῷ πάμπαν ἀναφεῖ καὶ ἀοράτῳ γίγνεται, πᾶς ὢν τοῦ πάντων ἐπέκεινα καὶ οὐδενός, οὔτε ἑαυτοῦ οὔτε ἑτέρου, τῷ παντελῶς δὲ ἀγνώστῳ τῇ πάσης γνώσεως ἀνενεργησίᾳ κατὰ τὸ κρεῖττον ἑνούμενος καὶ τῷ μηδὲν γινώσκειν ὑπὲρ νοῦν γινώσκων.

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ
3. Με αυτή την έννοια λοιπόν λέγει ο θείος Βαρθολομαίος ότι η θεολογία είναι και πολλή και ελαχίστη, και ότι το ευαγγέλιο είναι από το ένα μέρος πλατύ και μεγάλο και από το άλλο συντετριμμένο. Εμένα μου φαίνεται ότι με αυτά τα λόγια εννοούσε υπερφυώς τούτο. ότι η αγαθή αιτία των πάντων είναι πολύλογη και συγχρόνως βραχύλογη και άφωνη, αφού δεν έχει ούτε λόγο ούτε νόηση, διότι υπέρκειται των όλων υπερουσίως και αποκαλύπτεται φανερά κι αληθινά μόνο σ' εκείνους που ξεπερνούν όλα τα ανόσια και τα καθαρά πράγματα, που υπερβαίνουν κάθε ύψωμα όλων των αγίων κορυφών, που εγκαταλείπουν πίσω τους όλα τα θεία φώτα, όλους τους ουρανίους ήχους και λόγους, για να εισδύσουν στον γνόφο, όπου πραγματικά ευρίσκεται ο επέκεινα των πάντων, όπως λέγουν τα Λόγια.

Πραγματικά ο θείος Μωυσής δεν παίρνει απλώς την εντολή να καθαρθεί πρώτα ο ίδιος κι έπειτα να χωρισθεί από τους ακαθάρτους. αλλά έπειτα από την τελεία κάθαρση ακούει τις πολύφωνες σάλπιγγες, βλέπει πολλά φώτα που στέλλουν αστραπτερές και πολύχυτες ακτίνες. Ύστερα χωρίζεται από τους πολλούς και μαζί με τους εγκρίτους ιερείς φθάνει στην κορυφή των θείων αναβάσεων. Κι εν τούτοις εκεί δεν συναντάται με τον ίδιο τον Θεό και δεν βλέπει αυτόν (διότι αυτός είναι αθέατος), αλλά τον τόπο όπου ευρίσκεται αυτός.

Τούτο νομίζω ότι σημαίνει ότι τα θεία και κορυφαία από τα οράματα και τα νοήματα είναι σπερματικοί λόγοι των πραγμάτων που είναι υποτεταγμένα στον υπέρτατο όλων, με τους οποίους φανερώνεται η επάνω από κάθε κατάληψη παρουσία των που επιβαίνει στις νοητές κορυφές των αγιοτάτων τόπων του. Τότε ο Μωυσής αποδεσμεύεται και από τα ορώμενα και από τους ορώντας, και εισδύει μέσα στο γνόφο της αγνωσίας, τον πραγματικά μυστικόν, όπου αποκλείει όλες τις γνωστικές αντιλήψεις και φθάνει στο εντελώς ανέγγικτο και αόρατο, παραδίδεται ολόκληρος στο επέκεινα όλων, και δεν ανήκει ούτε στον εαυτό του ούτε σε κανένα άλλον. και, κατόπιν της ανενεργησίας κάθε γνώσεως, ενωμένος σε ανώτερο επίπεδο με τον εντελώς άγνωστο, με το να μη γνωρίζει τίποτε, γνωρίζει πέρα από κάθε νόηση.            

Αναρτήθηκε από Δημήτριος Μάξιμος στις 10:58 μ.μ.

Μέγας Βασίλειος: Ομιλία στους Αγίους Σαράντα Μάρτυρες

Μέγας Βασίλειος: Ομιλία στους Αγίους Σαράντα Μάρτυρες

Το θαυμάσιο τούτο κείμενο δε ξέρουμε ποιο χρόνο γράφηκε. Εκφωνήθηκε όμως στη μνήμη (9 Μαρτίου) των 40 Μαρτύρων, που το 320 θανατώθηκαν κατά το διωγμό του Λικινίου. Τους ιερούς αυτούς αθλητές, επειδή γενναία ομολόγησαν πίστη στον Χριστό, τους σύναξαν και τους έστησαν στην παγωμένη λίμνη στο κέντρο της Σεβάστειας. Ο Μέγας Βασίλειος, χάρη στις άριστες ιατρικές του γνώσεις, περιγράφει με τρόπο εκπληκτικό τις διεργασίες που συντελούνται στον ανθρώπινο οργανισμό από το ψύχος και το πάγωμα και πώς επέρχεται ο θάνατος. Πέραν όμως τούτου έχουμε στα μάτια μας ένα πολύ αρρενωπό κείμενο, έξοχα δομημένο, που δίνει ανάγλυφη τη θεολογία του μαρτυρίου, τη σημασία που αυτό έχει για τον ίδιο το μάρτυρα, για τους λοιπούς πιστούς και για την Εκκλησία γενικά.

1. Πώς θα μπορούσε να υπάρξει κορεσμός από τη μνήμη των μαρτύρων σ’ όποιον τους αγαπά; Γιατί η τιμή στους γενναίους από τους συνδούλους τους αποδεικνύει την καλή διάθεση προς τον κοινό Κύριο. Μια κι είναι φανερό πως όποιος παραδέχεται τους γενναίους άνδρες, δεν θα παραλείψει να τους μιμηθεί σε παρόμοιες περιστάσεις.

Να μακαρίσεις ειλικρινά αυτόν που μαρτύρησε, για να γίνεις μάρτυρας κατά την προαίρεση, με αποτέλεσμα, χωρίς διωγμό, χωρίς φωτιά, χωρίς μαστίγωμα, ν’ αξιωθείς τις ίδιες μ’ εκείνους ανταμοιβές. Εμείς, τώρα, δεν πρόκειται να θαυμάσουμε ούτε έναν, ούτε δυο μονάχα, ούτε στους δέκα φθάνει ο αριθμός αυτών που μακαρίζονται. Αλλά σαράντα άνδρες, που σαν να είχαν μια ψυχή σε ξεχωριστά σώματα, με μια σύμπνοια κι ομόνοια πίστης, μιαν εμφάνισαν και την καρτερία στα δεινά και την αντίσταση χάρη της αλήθειας. Όλοι όμοιοι ο καθένας στον άλλο, ίδιοι στη διάθεση κι ίδιοι στην άθληση. Γι’ αυτό και καταξιώθηκαν ισότιμα τα στεφάνια της δόξας. Ποιος λοιπόν λόγος θ’ απόδινε την αξία τους; Ούτε σαράντα γλώσσες δεν θ’ αρκούσαν ν’ ανυμνήσουν την αρετή τόσο μεγάλων ανδρών. Ενώ, ακόμα κι αν ένας ήταν ο θαυμαζόμενος, θ’ αρκούσε βέβαια να συντρίψει τη δύναμη των λόγων μας, πιο πολύ δε πλήθος τόσο, στρατιωτική φάλαγγα, παράταξη δυσκολοκαταγώνιστη, το ίδιο και σε πολέμους ανίκητη και σ’ επαίνους απρόσιτη.

2. Εμπρός λοιπόν, ας τους φέρουμε στη μέση, θυμίζοντας την ιστορία τους. Κι έτσι θα ωφεληθούν όλοι οι παρόντες, ατενίζοντας, σαν σε ζωγραφιά, τα λαμπρά κατορθώματα αυτών των ανδρών. Έτσι προβάλλουν και τα πολεμικά ανδραγαθήματα πολλές φορές οι ρήτορες κι οι ζωγράφοι. Οι πρώτοι, με τον στολισμένο απ’ αυτά λόγο τους. Οι άλλοι, αποδίνοντάς τα με τις ζωγραφιές τους. Με αποτέλεσμα, να κεντρίζουν προς την ανδρεία πολλούς κι οι μεν κι οι δε. Γιατί το ίδιο θέμα η προφορική ιστορία παριστάνει στην ακοή κι η ζωγραφική σιωπώντας εμφανίζει με την απεικόνιση. Έτσι λοιπόν κι εμείς ας ανακαλέσουμε στη μνήμη σας την αρετή αυτών των ανδρών. Και σαν να θέτουμε μπροστά στα μάτια σας τα κατορθώματά τους, ας κινήσουμε σε μίμησή τους όσους είναι γενναιότεροι κι έχουν ψυχική διάθεση πλησιέστερη στην ψυχική διάθεση εκείνων. Γιατί αυτό είναι το καλύτερο εγκώμιο των μαρτύρων, το να ωθεί και να προτρέπει κανείς προς την αρετή το εκκλησίασμα.

Άλλωστε, οι λόγοι που έχουν θέμα τους τους αγίους, δεν καταδέχονται να υπηρετούν στους κανόνες των κοσμικών εγκωμίων. Γιατί οι ρήτορες που επαινούν, αντλούν τα υμνητικά τους λόγια από κοσμικές αιτίες. Αλλά για όσους ο κόσμος έχει σταυρωθεί, αυτοί πώς είναι μπορετό ν’ αντλήσουν από τον κόσμο κάτι που θα τους δόξαζε; Δεν ήταν μια η πατρίδα στους αγίους. Ο ένας καταγόταν από εδώ, ο άλλος από εκεί. Τί λοιπόν; Θα πούμε ότι δεν είχαν πόλεις ή ότι ήταν πολίτες της οικουμένης; Όταν γίνεται κάποιος έρανος, ό,τι συνεισφέρει ο καθένας, καταντά κοινό κτήμα όλων όσοι πρόσφεραν στον έρανο. Έτσι και με τους μακαρίους αυτούς. Η πατρίδα του καθενός είναι κοινή για όλους κι όλοι μοιράζονται ο ένας με τον άλλο τις ιδιαίτερες πατρίδες τους, απ’ όπου κι αν κατάγονται. Αλλά γιατί να κοιτάζουμε να βρούμε τις γενέτειρες που είναι στο χώμα, ενώ θα έπρεπε να σκεφθούμε ποια είναι η τωρινή τους πόλη;

Πόλη λοιπόν των μαρτύρων είναι η πόλη του Θεού, «που τεχνίτης και δημιουργός της είναι ο Θεός» (Εβρ. 11, 10), η άνω Ιερουσαλήμ, η ελεύθερη, η μητέρα του Παύλου και των ομοίων του. Κι ως προς το γένος, από ανθρώπινη μεν πλευρά, το ένα διαφέρει από το άλλο, ενώ από πνευματική πλευρά είναι ένα για όλους. Γιατί κοινό πατέρα έχουν το Θεό κι είναι όλοι αδελφοί, όχι επειδή γεννήθηκαν από έναν άνδρα και μια γυναίκα, αλλά γιατί συνδέθηκαν αρμονικά ο ένας με τον άλλο μέσα στην ομόνοια που χαρίζει η αγάπη, αφού τους ανέδειξε τέκνα Θεού το Πνεύμα. Σύνολο έτοιμο, μεγάλη συνδρομή όσων ανέκαθεν δοξάζουν τον Κύριο, χωρίς να έχουν συναθροισθεί ένας-ένας, αλλά αφού όλοι μαζί μετατέθηκαν. Και πώς μετατέθηκαν; Αυτοί, με το εντυπωσιακό σωματικό τους ανάστημα και με τα χρυσά τους νιάτα και με τη δύναμή τους αφού διακρίθηκαν ανάμεσα σε όλους τους συνομηλίκους τους, κατατάχθηκαν στο στρατό. Και χάρη στην πολεμική τους εμπειρία και την ανδρεία της ψυχής τους, τους τιμούσαν ήδη πρώτους-πρώτους οι βασιλιάδες κι είχαν βγάλει όνομα για την αρετή τους ανάμεσα σε όλους τους ανθρώπους.

3. Κι όταν εκδόθηκε και κυκλοφόρησε εκείνο το άθεο κι ασεβές διάταγμα, να μην ομολογεί κανείς το Χριστό, αλλιώς θα έπεφτε σε κίνδυνο. καθώς επισειόταν κάθε λογής τιμωρία και πολύς και θηριώδης ο θυμός από τους κριτές της αδικίας είχε κινηθεί κατά των πιστών χριστιανών. καθώς μηχανορραφίες και σκευωρίες πλέκονταν εναντίον τους κι ο νους κατέβαζε διάφορα είδη βασάνων. όταν οι βασανιστές δεν αποφεύγονταν, η φωτιά ήταν έτοιμη, το ξίφος είχε συρθεί πάνω στο ακόνι κι ο σταυρός είχε μπηχθεί στο χώμα. όταν ακόμα οι λάκκοι είχαν ανοιχθεί, ο τροχός ήταν στημένος και τα μαστίγια ήταν εκεί. όταν άλλοι τρέπονταν σε φυγή, άλλοι λύγιζαν κι άλλοι κλονίζονταν όταν μερικοί, πριν πάθουν τίποτα, τα έχαναν μπροστά σε μόνη την απειλή, άλλων δε, φθάνοντας σιμά στα δεινά, σάλεψε ο νους. όταν άλλοι, αφού κατέβηκαν στους αγώνες, κατόπιν δεν μπόρεσαν ν’ αντέξουν στην επίπονη προσπάθεια ως το τέλος και τα παράτησαν όλα κάπου στη μέση της άθλησης και, όπως αυτούς που τους λαχαίνει φοβερή τρικυμία στο πέλαγος, βούλιαξαν μαζί με το φορτίο της υπομονής που είχαν ως εκείνη τη στιγμή. τότε λοιπόν αυτοί οι ανίκητοι και γενναίοι στρατιώτες του Χριστού πρόβαλαν στη μέση, ενώ ο άρχοντας έδειχνε το βασιλικό διάταγμα κι απαιτούσε υπακοή. 

Μ’ ελεύθερη φωνή, με θάρρος πολύ κι ανδρεία, δεν ζάρωσαν από το φόβο μπροστά σε ό,τι έβλεπαν, ούτε τρόμαξαν από τις απειλές, αλλά φώναξαν για να το ακούσουν όλοι πως ήταν χριστιανοί. Ω μακάριες γλώσσες απ’ όπου ανάβρυσε εκείνη η ιερή ομολογία, που ο αέρας σαν τη δέχθηκε άγιασε, οι δε άγγελοι ακούοντάς τη την επικρότησαν, ο διάβολος με τους δαίμονες τραυματίσθηκε απ’ αυτή, ο δε Κύριος στους ουρανούς την έγραψε για να μη χαθεί!

4. Είπαν λοιπόν ο καθένας, προχωρώντας στη μέση: Είμαι χριστιανός. Και συνέβη ό,τι κάνουν οι αθλητές στα στάδια, όπου πηγαίνουν να λάβουν μέρος στα αγωνίσματα λέγοντας συνάμα τα ονόματά τους και στον τόπο του αγωνίσματος καταλήγοντας. Έτσι κι αυτοί τότε. Αφού πέταξαν σαν άχρηστα τα ονόματα που είχαν αφ’ ότου γεννήθηκαν, έλεγαν σαν όνομά του ο καθένας τη λέξη που παράγεται από το όνομα του κοινού Σωτήρα (Χριστός - χριστιανός). Κι αυτό το έκαναν όλοι, ο ένας πίσω από τον άλλο. Έτσι, όλοι παρουσιάσθηκαν μ’ ένα όνομα. Γιατί πλέον δεν ήταν ο άλφα ή ο βήτα, αλλά όλοι φώναζαν σαν όνομά τους τη λέξη χριστιανός. Τί έκανε λοιπόν τότε ο άρχοντας; Ήταν άνθρωπος φοβερός και πολύτροπος, τόσο για να τους παρασύρει με καλοπιάσματα, όσο και για να τους μεταπείσει με απειλές. Αρχικά μεν τους έπαιρνε με το καλό, αποσκοπώντας να τους παραλύσει τη δύναμη της ευσέβειας. Μην προδώσετε τα νιάτα σας, τους έλεγε, μήτε με πρόωρο θάνατο ν’ αφήσετε αυτή τη γλυκεά ζωή. Γιατί δεν είναι σωστό οι συνηθισμένοι σε πολεμικές αριστείες να πεθαίνουν με το θάνατο των κακοποιών. Ακόμα, τους υποσχόταν και χρήματα. Κι άλλα τους πρόσφερνε, όπως βασιλικές τιμές κι απονομές αξιωμάτων και με χίλιες δυο επινοήσεις προσπαθούσε να τους εξουδετερώσει. Και καθώς δεν νικήθηκαν σ’ αυτή την απόπειρα, χρησιμοποίησε το άλλο είδος της παραπλάνησης. Τους απειλούσε με πλήγματα και θανάτους και βασανιστήρια αθεράπευτα. Κι αυτά μεν έκανε εκείνος. Των δε μαρτύρων ποια στάθηκε η συμπεριφορά; Τί, λέει, μας δελεάζεις, εχθρέ του Θεού, να φύγουμε από το Θεό το ζώντα και να είμαστε δούλοι σε καταστροφικούς δαίμονες, προσφέροντάς μας τα αγαθά σου; Δίνεις πολλά, γιατί πολλά πασχίζεις να μας αφαιρέσεις; Μισώ τη δωρεά που προξενεί ζημιά. Δεν δέχομαι την τιμή που γεννά ατίμωση. Προσφέρεις χρήματα που απομένουν εδώ στη γη, δόξα που σαν άνθος μαραίνεται. Με κάνεις γνώριμο στο βασιλιά, αλλά με αποξενώνεις από τον αληθινό βασιλιά. Γιατί, με φειδώ, λιγοστά από τα αγαθά του κόσμου προσφέρεις; Εμείς όλο τον κόσμο έχουμε καταφρονήσει. Απέναντι σ’ αυτά που ποθούμε κι ελπίζουμε, δεν έχουν αξία τα ορατά πράγματα. Βλέπεις αυτόν τον ουρανό πόσο ωραίος είναι στην όψη και τί απέραντος; Και τη γη, πόσο μεγάλη και τί θαυμαστά είναι όσα υπάρχουν σ’ αυτή; Τίποτ' απ’ αυτά δεν είναι ίσο με τη μακαριότητα των δικαίων. Γιατί αυτά φεύγουν και χάνονται, ενώ τα δικά μας μένουν. Μια χάρη ποθώ, το στεφάνι της δικαιοσύνης. Μια δόξα λογαριάζω με δέος, αυτήν που υπάρχει στη βασιλεία των ουρανών. Επιζητώ τιμή, αλλά την άνω και φοβάμαι την τιμωρία που είναι στη γέεννα. Εκείνη η φωτιά είναι για μένα φοβερή, ενώ αυτή που σεις με απειλείτε, είναι ομόδουλη. Γνωρίζει να σέβεται αυτούς που καταφρονούν τα είδωλα. Σαν βέλη νηπίων λογαριάζω τα πλήγματά σας. Γιατί το σώμα πλήττεις που, αν μεν αντέξει περισσότερο, λαμπρότερα στεφανώνεται. Αν δε πιο γρήγορα υποκύψει, φεύγει απαλλαγμένο από δικαστές τόσο βαναύσους που, ενώ σας ανατέθηκε να υπηρετείτε τα σώματα, επιδιώκετε να εξουσιάζετε και τις ψυχές. Σας πειράζει λοιπόν πολύ το ότι δεν σας τιμάμε περισσότερο από το Θεό και το θαρρείτε άκρα προσβολή για το πρόσωπό σας. Κι έτσι μας απειλείτε μ’ αυτές τις φοβερές τιμωρίες, καταλογίζοντάς μας σαν ενοχή την ευσέβεια. Αλλά δεν θα έχετε να κάνετε με δειλούς, ούτε με ανθρώπους που αγαπούν τη ζωή τους, ούτε με ανθρώπους που εύκολα τρομάζουν και τα χάνουν. Εδώ πρόκειται για την αγάπη προς το Θεό. Λοιπόν, εμείς είμαστε έτοιμοι και στον τροχό να μας βάλετε και να μας στρεβλώσετε τα μέλη και να μας κάνετε παρανάλωμα της φωτιάς και γενικά κάθε είδους βασανιστήρια ν’ αντιμετωπίσουμε.

5. Κι αφού τους άκουσε εκείνος ο αλαζόνας και βάρβαρος, δεν βάσταξε το θάρρος των λόγων τους. Άναψε στο έπακρο από θυμό. Και συλλογιζόταν ποιο σατανικό τρόπο να βρει, ώστε να τους κάνει το θάνατο κι αργό και πικρό μαζί. Βρήκε λοιπόν κάτι πρωτότυπο και κοιτάχτε τι φοβερό. Έλαβε υπ' όψη τη φύση της χώρας, ότι ήταν παγερή. Και την εποχή του χρόνου, ότι ήταν χειμώνας. Παραφύλαξε τη νύχτα, όπου προ παντός το κακό γίνεται πιο αβάσταχτο, αφού άλλωστε έπνεε τότε βοριάς. Πρόσταξε λοιπόν να τους γυμνώσουν όλους στο ύπαιθρο, καταμεσίς της πόλης και να τους αφήσουν να πεθάνουν παγώνοντας. Και γνωρίζετε βέβαια όλοι όσοι έχετε πείρα του χειμώνα, πόσο ανυπόφορο είναι αυτό το είδος βασάνου. Κι ούτε είναι μπορετό να το παραστήσει κανείς σε άλλους, εξόν απ’ αυτούς που έχουν υπ’ όψη σχετικά παραδείγματα από την ίδια τους την πείρα. Το σώμα λοιπόν που βρέθηκε μέσα στο μεγάλο ψύχος, πρώτα ολάκερο γίνεται πελιδνό, καθώς πήζει το αίμα. Έπειτα κλονίζεται κι αναταράζεται, τα δόντια χτυπούν δυνατά, οι ίνες σπάζουν και χάνεται ο έλεγχος όλων των κινήσεων. Κι ένας κοφτερός πόνος, που δεν περιγράφεται και που φθάνει ως το μεδούλι των οστών, κάνει όσους παγώνουν να αισθάνονται απεριόριστη δυσφορία. Ύστερα το σώμα ακρωτηριάζεται, σαν να καίει και ν’ αποκόπτει τα άκρα η φωτιά. Γιατί η ζέστη διώχνεται από τα πέρατα του σώματος και φεύγει όλη μαζί στο βάθος κι έτσι αφήνει νεκρά τα μέρη απ’ όπου απομακρύνθηκε, τα δε άλλα, όπου συμμαζεύεται, τα κάνει να πονούν κι ο θάνατος, με το πάγωμα, επέρχεται λίγο-λίγο. Τότε λοιπόν στο ύπαιθρο να περάσουν τη νύχτα καταδικάσθηκαν, όταν η μεν λίμνη που γύρω της είναι η πόλη χτισμένη κι όπου οι άγιοι έκαναν αυτά τα κατορθώματα, έμοιαζε με γήπεδο ιπποδρομιών, έχοντας μεταμορφωθεί από τον πάγο. Το ψύχος την είχε κάνει σαν στερεό έδαφος κι οι περίοικοι μπορούσαν έτσι να περπατούν στην επιφάνειά της, χωρίς φόβο να βουλιάξουν. Τα δε ποτάμια που έρρεαν αέναα, αφού δέθηκαν από το πάγωμα, σταμάτησαν το ρου τους. Κι η ρευστή φύση του νερού άλλαξε κι έγινε σκληρή σαν πέτρα. Του δε βοριά οι ψυχρότατες πνοές κάθε έμψυχο το ωθούσαν στο θάνατο.

6. Τότε λοιπόν, σαν άκουσαν το πρόσταγμα (και βλέπε εδώ των ανδρών αυτών το ανίκητο φρόνημα), μετά χαράς πέταξαν κατά γης ο καθένας και τον τελευταίο χιτώνα. Κι όρμησαν προς το θάνατο που αιτία του ήταν το ψύχος, προτρέποντας ο ένας τον άλλο, σαν ν’ άρπαζαν λάφυρα. Δεν αποβάλλουμε, έλεγαν, ιμάτιο, αλλά τον παλαιόν άνθρωπο ξεντυνόμαστε, «που φθείρεται κατά τις επιθυμίες της απάτης» (Εφ. 4, 22). Σ’ ευχαριστούμε, Κύριε, που μαζί μ’ αυτό το ιμάτιο αποβάλλουμε και την αμαρτία. Αφού εξ αιτίας του φιδιού ντυθήκαμε (πρβλ. Γεν. 3, 21), ας γδυθούμε χάρη στον Χριστό. Ας μην κρατήσουμε πάνω μας ιμάτια για τον παράδεισο που χάσαμε. Τί ν’ ανταποδώσουμε στον Κύριο; Γδύθηκε κι ο Κύριός μας. Είναι τόσο σπουδαίο για το δούλο να πάθει ό,τι κι ο Κύριος; Άλλωστε και τον ίδιο τον Κύριο εμείς είμαστε που τον γδύσαμε. Γιατί εκείνο το τόλμημα στρατιώτες το έπραξαν. Εκείνοι τον έγδυσαν και «διεμερίσαντο τα ιμάτια» (Ματθ. 27, 35). Λοιπόν, κατηγορία γραμμένη εναντίον μας ας τη σβήσουμε οι ίδιοι. Δριμύς ο χειμώνας, αλλά γλυκός ο παράδεισος. Γεμάτο πόνο το πάγωμα, αλλά ευχάριστη η ανάπαυση. Λίγο ας περιμένουμε και θα βρεθούμε στη θαλπωρή της αγκάλης του πατριάρχη Αβραάμ. Με μια και μόνη νύχτα, ας κερδίσουμε ολόκληρη την αιωνιότητα. Ας καεί το πόδι, για να κροτεί χορευτικά μαζί με τους αγγέλους αδιάκοπα. Ας πέσει το χέρι, για να έχει θάρρος να υψώνεται δεητικά προς τον Κύριο. Πόσοι από τους συναδέλφους μας στο στρατό έπεσαν στη μάχη για ν’ αποδείξουν την αφοσίωσή τους σε βασιλιά φθαρτό; Κι εμείς, χάρη της πίστης στον αληθινό βασιλιά, θα λογαριάσουμε αυτή τη ζωή; Πόσοι υποβλήθηκαν στο θάνατο των κακοποιών, αφού καταδικάσθηκαν για τα εγκλήματά τους; Κι εμείς, για χάρη της δικαιοσύνης, δεν θα υποφέρουμε το θάνατο; Ας μην πλαγιοδρομήσουμε, συνάδελφοι, ας γυρίσουμε τις πλάτες στο διάβολο. Σάρκες είναι ας μη τις λυπηθούμε. Αφού οπωσδήποτε θα πεθάνουμε μια μέρα, ας πεθάνουμε για να ζήσουμε. «Ας γίνει η θυσία μας ενώπιόν σου» (Δαν. 3, 40), Κύριε. Κι ας μας δεχθείς σαν «θυσία ζώσα» (Ρωμ. 12, 1), ευάρεστη σε σένα, καθώς μας κατακαίει αυτό το ψύχος. Ωραία η προσφορά. Νέο το ολοκαύτωμα, που πραγματοποιείται όχι με φωτιά, αλλά με το ψύχος. Αυτά τα στηριχτικά λόγια ανταλλάσσοντας μεταξύ τους κι ο ένας τον άλλο προτρέποντας, έμοιαζαν με προχωρημένο τμήμα σε ώρα πολέμου κι έτσι έκαναν να περνά η νύχτα τους, υπομένοντας με γενναία καρδιά τα παρόντα, δοκιμάζοντας χαρά για τα ελπιζόμενα και καταγελώντας τον εχθρό. 

Κι ένα ήταν όλων το τάμα: Σαράντα μπήκαμε στο στάδιο κι οι σαράντα ας στεφανωθούμε. Κύριε. Ας μη χαλάσει τον αριθμό ούτε ένας. Είναι αριθμός τιμημένος. Τον τίμησες με τη νηστεία των σαράντα ημερών. Μέσ’ απ’ αυτόν, ο νόμος σου εισήλθε στον κόσμο. Ο προφήτης Ηλίας, αφού με τη νηστεία σαράντα ημερών εκζήτησε τον Κύριο, τέλος πέτυχε να τον δει. Και το μεν τάμα εκείνων αυτό ήταν. Ένας όμως από τον αριθμό τους λύγισε μπροστά στη δοκιμασία, λιποτάχτησε κι έφυγε, αφήνοντας απαρηγόρητο πένθος στους αγίους. Μα ο Κύριος δεν άφησε απραγματοποίητη την παράκλησή τους. Γιατί εκείνος που του είχε ανατεθεί η επιτήρηση των μαρτύρων, βρισκόταν πλησίον τους και θερμαινόταν σ’ ένα χώρο καταυλισμού, αναμένοντας τί θα συμβεί, έτοιμος να υποδεχθεί όσους στρατιώτες θα κατέφευγαν τυχόν εκεί. Αφού κι αυτό είχε προνοηθεί, να υπάρχει εκεί κοντά λουτρό, που να υπόσχεται γρήγορη τη βοήθεια σε όσους θ’ άλλαζαν γνώμη. Αυτό όμως που επινόησαν με κακό σκοπό οι εχθροί, να βρουν δηλαδή τέτοιο τόπο για το μαρτύριο, ώστε η έτοιμη παρηγορία να παραλύει τη σταθερότητα των αγωνιστών, αυτό ακριβώς ανάδειξε λαμπρότερη την υπομονή των μαρτύρων. Γιατί καρτερικός δεν είναι όποιος στερείται τα αναγκαία, αλλά εκείνος που υπομένει τις δοκιμασίες ενώ γύρω του είναι άφθονες οι απολαύσεις.

7. Καθώς λοιπόν εκείνοι αγωνίζονταν κι αυτός περίμενε να δει τί θ’ απογίνει, βλέπει ένα παράξενο θέαμα. Κάποιες δυνάμεις να κατεβαίνουν από τα ουράνια και σαν βασιλικές δωρεές μεγάλες να μοιράζουν στους στρατιώτες. Αυτές οι δυνάμεις σε όλους τους άλλους μοίραζαν τις δωρεές, αλλά έναν μονάχα άφησαν αβράβευτο, αφού τον έκριναν ανάξιο για τις ουράνιες τιμές. Αυτός, ευθύς λυγίζοντας μπροστά στη δοκιμασία, λιποτάχτησε στους εχθρούς. Αξιοθρήνητο θέαμα για τους δικαίους: Ο στρατιώτης να το βάλει στα πόδια. Ο αριστέας να καταλήξει αιχμάλωτος. Το πρόβατο του Χριστού να πέσει στα δόντια του θηρίου. Αλλά το πιο αξιοθρήνητο είναι ότι και την αιώνια ζωή έχασε, αλλά και την εδώ κάτω δεν απόλαυε, γιατί η σάρκα του, μόλις ήλθε σ’ επαφή με τη θερμότητα, διαλύθηκε. Έτσι, αυτός που αγαπούσε τη ζωή του έπεσε, αμαρτάνοντας μάταια. Ο δήμιος όμως, σαν είδε να ξεστρατίζει και να τρέχει στο λουτρό, τον αντικατέστησε, παίρνοντας ο ίδιος τη θέση εκείνου. Κι αφού έρριξε πέρα τα ρούχα του, βρέθηκε ανάμεσα στους γυμνούς, φωνάζοντας την ίδια με τους αγίους φράση: Είμαι χριστιανός. Κι έχοντας, με την ξαφνική του αλλαγή, εκπλήξει όσους ήταν παρόντες, αναπλήρωσε τον αριθμό και προσθέτοντας τον εαυτό του παρηγόρησε τη λύπη τους για εκείνον που άνανδρα έπεσε. Κι έτσι θυμήθηκε τους πολεμιστές, που, όταν πέσει κανείς στην πρώτη γραμμή της παράταξης, ευθύς τον αναπληρώνουν, ώστε το τείχος των ασπίδων εμπρός να μη διακοπεί με την απουσία του σκοτωμένου. Κάτι παρόμοιο λοιπόν κι αυτός έπραξε. Είδε τα ουράνια θαύματα, φωτίσθηκε από την αλήθεια, έτρεξε στον Κύριο, έγινε ένας από τους μάρτυρες. Έτσι, ξανασυνέβη ό,τι και με τους μαθητές του Χριστού. Έφυγε ο Ιούδας και τη θέση του πήρε ο Ματθίας (πρβλ. Πράξ. 1, 26). Μιμητής έγινε του Παύλου, χθες κατατρέχοντας, σήμερα κηρύττοντας το Ευαγγέλιο (Πράξ. 9, 20). Άνωθεν έλαβε κι αυτός την κλήση, «όχι από ανθρώπους, ούτε μέσω ανθρώπου» (Γαλ. 1, 1). Πίστεψε στο όνομα του Κυρίου μας Ιησού Χριστού. Βαπτί­σθηκε σ’ αυτόν, όχι από άλλον, αλλά με τη δική του πίστη. Όχι στο νερό, αλλά στο δικό του αίμα.

8. Κι έτσι, ενώ ξημέρωνε, ακόμα αναπνέοντας, παραδόθηκαν στη φωτιά. Κι ό,τι απόμεινε από τη φωτιά, απορρίχθηκε στο ποτάμι, ώστε μες απ’ όλη την κτίση να περάσει το κατόρθωμα των μακαρίων εκείνων. Πάνω στη γη αγωνίσθηκαν. Απέναντι στον αέρα έδειξαν τη μεγάλη τους καρτερία. Στη φωτιά παραδόθηκαν. Το νερό τους υποδέχθηκε. Δική τους σαν να είναι η φράση: «Περάσαμε μες από φωτιά και νερό και μας έβγαλες σε ανάπαυση» (Ψαλ. 65, 12). Αυτοί είναι που στην περιοχή μας εγκαταστάθηκαν και σαν πύργοι στερεοί μας παρέχουν ασφάλεια απέναντι στις εφόδους των εχθρών. Και δεν έχουν περιορισθεί σ’ ένα τόπο, αλλά ήδη φιλοξενήθηκαν σε πολλά μέρη και πολλές πατρίδες καταστόλισαν. Και το θαυμαστό είναι ότι δεν προσέρχονται, σε όσους τους δέχονται, ένας-ένας χωρισμένοι, αλλά όλοι μαζί, σαν αδιαίρετο σύνολο, είναι. Ω τί θαύμα! Ούτε υπολείπονται στον αριθμό, ούτε τον ανέχονται να γίνει μεγαλύτερος. Αν σ’ εκατό τους διαιρέσεις, δεν ξεπερνούν το δικό τους αριθμό. Αν σ’ ένα τους συνοψίσεις, σαράντα πάλι παραμένουν, σύμφωνα με τη φύση της φωτιάς. Γιατί κι εκείνη και σ’ αυτόν που την ανάβει μεταβαίνει κι ολόκληρη υπάρχει σ’ αυτόν που την έχει. Έτσι κι οι σαράντα. Κι όλοι είναι μαζί κι όλοι είναι στον καθένα. Η άφθονη ευεργεσία, η ανεξάντλητη χάρη. Έτοιμη βοήθεια για τους χριστιανούς, εκκλησία μαρτύρων, στρατός τροπαιοφόρων, λατρευτικό σύνολο δοξολογίας. Πόσο θα κόπιαζες για να βρεις μόλις έναν που για σένα να εκλιπαρεί τον Κύριο; Σαράντα είναι που αναπέμπουν προσευχή με μια φωνή. Όπου δυο ή τρεις είναι συναγμένοι στο όνομα του Κυρίου, εκεί βρίσκεται ανάμεσά τους. Κι όπου είναι σαράντα, ποιος αμφιβάλλει για την παρουσία του Θεού; Όποιος θλίβεται, στους σαράντα καταφεύγει. Όποιος χαίρει, σ’ αυτούς τρέχει. Ο πρώτος, για ν’ απαλλαγεί από τα δυσάρεστα. Ο άλλος, για να εξασφαλίσει τα καλύτερα. Εδώ προβάλλει γυναίκα ευσεβής να προσεύχεται για τα τέκνα της, να ζητά το γυρισμό του ξενητεμένου άνδρα της, τη σωτηρία του αρρώστου. Μαζί με τους μάρτυρες ας γίνονται τα αιτήματά σας. Οι νεαροί ας μιμούνται τους συνομηλίκους τους. 

Οι πατέρες ας εύχονται τέτοιων γιων να είναι πατέρες. Οι μητέρες ας διδα­χθούν από την ιστορία μιας καλής μητέρας. Η μητέρα ενός από τους μακαρίους εκείνους είδε τους άλλους να έχουν ήδη πεθάνει από το ψύχος, το γιο της δε ν’ αναπνέει ακόμα εξ αιτίας της σωματικής του δύναμης και της καρτερίας του στα δεινά. Οι δήμιοι, στο μεταξύ, τον είχαν παρατήσει, γιατί ήταν πιθανό ν’ αλλάξει γνώμη. Η ίδια τότε, με τα ίδια της τα χέρια, τον σήκωσε και τον έβαλε πάνω στην άμαξα, όπου οι υπόλοιποι σαν ένας σωρός φέρνονταν προς τη φωτιά, αληθινή μητέρα μάρτυρα. Δεν έχυσε ούτε ένα δάκρυ από δειλία, ούτε ξεστόμισε κάτι το τιποτένιο κι ανάξιο της ώρας. Αλλά είπε: Πήγαινε παιδί μου, στον καλό δρόμο, μαζί με τους συνομηλίκους σου, μαζί με τους συναδέλφους σου. Μη μείνεις έξω από την ομάδα τους. Μην εμφανισθείς στον Κύριο έπειτ’ απ’ αυτούς. Αληθινά, καλής ρίζας καλό βλαστάρι. Έδειξε η γενναία μητέρα πως τον είχε εκθρέψει με τις αλήθειες της πίστης μάλλον παρά με το γάλα της. Κι εκείνος, αφού έτσι ανατράφηκε, έτσι προπέμφθηκε από την ευσεβή μητέρα του. Ο δε διάβολος έφυγε καταντροπιασμένος. 

Γιατί, αφού κίνησε εναντίον τους όλα τα στοιχεία της φύσης, όλα τα είδε νικημένα από την αρετή εκείνων των ανδρών, τη μανιασμένη νύχτα, την παγερή χώρα, την εποχή της χρονιάς, τη γύμνωση των σωμάτων. Ω αγία ομάδα! Ω ιερή στρατιωτική μο­νάδα! Ω αδιάσπαστε συνασπισμέ! Ω κοινοί φύλακες του ανθρώπινου γένους! Καλόβολοι συμμέτοχοι των φροντίδων μας, συνεργοί στις δεήσεις μας, μεσολαβητές ισχυρότατοι, αστέρες της οικουμένης, άνθη των κατά τόπους Εκκλησιών. Δεν σας έκρυψε στα σπλάχνα της η γη, αλλά ο ουρανός σας υποδέχθηκε. Άνοιξαν για σας οι πύλες του παραδείσου. Άξιο θέαμα για τη στρατιά των αγγέλων, για τους πατριάρχες, για τους προφήτες, για τους δικαίους, άνδρες που όντας πάνω στο άνθος της νιότης, δεν λογάριασαν καθόλου τη ζωή, γιατί αγάπησαν τον Κύριο πάνω από γονείς, πάνω από τέκνα. Ενώ βρίσκονταν ακριβώς στην ηλικία που έχει μπροστά της τη ζωή, παρέβλεψαν την πρόσκαιρη ζωή, για να δοξάσουν το Θεό στα ίδια τους τα μέλη. Έγιναν θέαμα στον κόσμο. Και στους αγγέλους και στους ανθρώπους. Κι έτσι, όσους είχαν πέσει τους σήκωσαν, όσους αμφέβαλλαν τους στερέωσαν και στους πιστούς αύξησαν τον ιερό πόθο. Αφού ένα για χάρη της πίστης έστησαν τρόπαιο, μ’ ένα επίσης στεφάνι της δικαιοσύνης καταστολίσθηκαν, ενωμένοι με τον Ιησού Χριστό τον Κύριό μας, που του ανήκει η δόξα και η δύναμη στους αιώνες των αιώνων. Αμήν. 

* Η απόδοση του λόγου έγινε από τον κ. Βασ. Μουστάκη και είναι έκδοση της Αποστολικής Διακονίας της Εκκλησίας της Ελλάδος (1980).

πηγή ηλεκτρ. κειμένου: impantokratoros.gr

Βαρσανούφιος και Ιωάννης: Ερωταποκρίσεις (1-14)

Βαρσανούφιος και Ιωάννης: Ερωταποκρίσεις (1-14)

1.

Απόκριση του μεγάλου Γέροντα(1) προς τον Αββά Ιωάννη από τη Μυρωσάβη, που ζήτησε να έλθει και να μείνει κοντά τους στο κοινόβιο. 

Έχει γραφεί στον Απόστολο, ότι "αυτός που άρχισε ανάμεσά σας έργο αγαθό, ο ίδιος και θα το τελειώσει μέχρι την ημέρα του Κυρίου μας Ιησού Χριστού"(2). Και πάλι ο Δεσπότης μας είπε σ' εκείνον που τον πλησίασε. "εάν κάποιος δεν απαρνηθεί όλα τα υπάρχοντά του, και την οικογένεια, και ακόμα αν δεν μισεί και την ψυχή του, δεν μπορεί να είναι μαθητής μου"(3).


Ο Θεός έχει τη δύναμη να πραγματοποιήσει το λόγο σ' εμάς. Διότι τι είναι πιο καλό και πιο ευχάριστο από το να κατοικούν οι αδελφοί στο ίδιο μέρος; Αλλά εύχομαι να φθάσεις το μέτρο που είναι γραμμένο στις Πράξεις. ότι δηλαδή όσοι είχαν κτήματα, τα πουλούσαν και, φέροντας τα χρήματα από εκείνα που πουλούσαν, τα τοποθετούσαν μπροστά στα πόδια των Αποστόλων(4).
Και εγώ, επειδή γνωρίζω την προθυμία σου, που είναι σύμφωνη με το θέλημα του Θεού, θα πω στον αγαπητό υιό μας Σέριδο, ο οποίος μαζί με το Θεό μάς προστατεύει από τους ανθρώπους (και ελπίζουμε στο Θεό, ότι θα προστατέψει μαζί με μας και σένα), δέξου τον αδελφό Ιωάννη με πολλή αγάπη και μη διστάσεις καθόλου. Διότι πριν από δύο χρόνια μου αποκάλυψε ο Θεός, ότι πρόκειται να έλθει εδώ, και ότι πολλοί από τους αδελφούς πρόκειται να συγκεντρωθούν κοντά μας. Και εγώ τήρησα την αποκάλυψη ως που να μάθω, τι θα κάνει ο Κύριος.
Μόλις λοιπόν πληρώθηκε ο καιρός, και εγώ σας το φανέρωσα. Και επειδή σκέφθηκες ότι απ' όσα φορώ σου δίνω, να λοιπόν μπροστά στον αδελφό πήρα το κουκούλιό μου από το κεφάλι μου και σου το έστειλα μ' αυτόν, λέγοντάς του. "Δώσε το σ' αυτόν και φέρε μου αντί αυτού άλλο". Κράτησε λοιπόν αυτό μέχρι το θάνατό σου. διότι πρόκειται να σε προστατέψει από πολλά κακά και πειρασμούς. Και να μη το δώσεις σε κανένα. διότι είναι ευλογία Θεού από τα χέρια μου. και φρόντισε να τελειώσεις το έργο σου και ν' απαλλαχθείς από κάθε ενόχληση, όπως απαλλαχθήκαμε και εμείς, και μείνε κοντά μας αμέριμνα, συγκεντρώνοντας την αφοσίωσή σου στο Θεό.
Και εγώ ο Σέριδος(5) σου λέγω ένα θαυμαστό πράγμα. διότι, όταν ο Γέροντας είπε αυτά, σκέφθηκα μόνος μου. "Πώς μπορώ να συγκρατηθώ από το να γράψω αυτά τα πράγματα; εάν ήθελε ο Γέροντας , μπορούσα να φέρω εδώ τη μελάνη και το χαρτί και ν' ακούσω ένα λόγο και να τον γράψω". Και αυτός κατάλαβε αυτά που σκέφθηκα, και έλαμψε το πρόσωπό του σαν φωτιά και μου είπε: "Πήγαινε γράψε, μη φοβηθείς. εάν σου πω να γράψεις μύριους λόγους, το Πνεύμα του Θεού δε θα σε αφήσει να γράψεις ούτε ένα γράμμα περισσότερο ή λιγότερο, ούτε κι αν εσύ το θέλεις, αλλά θα οδηγεί το χέρι σου πως να τα γράψεις αυτά με τη σειρά".

----------------------------------------------------

1. Μεγάλος Γέροντας λέγεται ο Βαρσανούφιος.
2. Φιλ. 1, 6. 
3. Λουκ. 14, 33.
4. Πραξ. 4, 34. 
5. Ο Σέριδος αυτός ήταν ηγούμενος του κοινοβίου που βρισκόταν στην Γάζα, και πνευματικό τέκνο του μεγάλου Βαρσανουφίου, για τον οποίο έκανε και αυτές τις απαντήσεις. Τα λόγια αυτά είναι προσθήκη του Σέριδου. 

2.

Απόκριση του ιδίου μεγάλου Γέροντα προς τον ίδιο, που του προμηνύει τις διάφορες θλίψεις που θα του συμβούν, τη σωματική ασθένεια και την προκοπή της ψυχής από αυτές.

Πες στον αδελφό Ιωάννη. Στερέωσε την καρδιά σου σαν στερεά πέτρα(Ησ. 50,7). Πέτρα εννοώ τη νοητή, για να μπορείς να ακούσεις αυτά που πρόκειται να πω. πρόσεχε λοιπόν τον εαυτό σου, μη τυχόν ακούοντας αυτό το πράγμα υπερηφανευθεί η καρδιά σου και εκπέσεις από την πνευματική επαγγελία. Διότι η αλαζονεία κατέστρεψε πολλούς και από αυτούς που έφθασαν στο τέλειο μέτρο. ετοίμασε λοιπόν τον εαυτό σου να ευχαριστεί όλους, ακούοντας τον άγιο Απόστολο που λέγει: "να ευχαριστείτε σε κάθε περίπτωση"(Α΄Θεσ. 5,18). Είτε λοιπόν κατά τις θλίψεις είτε κατά τις ανάγκες ή στενοχωρίες είτε κατά τις ασθένεις και τους σωματικούς κόπους, σε όλα αυτά που θα σου συμβαίνουν να ευχαριστείς το Θεό. Διότι ελπίζω ότι κι εσύ μπορείς να φθάσεις στην ανάπαυσή του. "διότι εμείς πρέπει να φθάσουμε δια μέσου πολλών θλίψεων στην βασιλεία του Θεού"(Πραξ. 14, 22).

Μην νοιώσεις λοιπόν δισταγμό στην ψυχή σου και να μην παραλύσει η καρδιά σου ως προς κάτι. Αλλά να θυμάσαι τον Αποστολικό λόγο ότι, "αν και ο εξωτερικός άνθρωπός μου φθείρεται, όμως ο εσωτερικός ανακαινίζεται ημέρα με την ημέρα"(Β΄ Κορ. 4, 16). Εάν λοιπόν δεν υπομείνεις τα πάθη, δεν μπορείς να έλθεις στο σταυρό. εάν όμως βαστάξεις πρώτα τα πάθη, θα εισέλθεις στο λιμάνι της ησυχίας του και θα ησυχάζεις στο εξής με πολλή αμεριμνησία, έχοντας την ψυχή στερεωμένη και προσκολλημένη στον Κύριο για πάντα, φρουρούμενη με την πίστη, χαιρόμενη με την ελπίδα, ευφραινόμενη με την αγάπη και φυλασσόμενη από την αγία και ομοούσια Τριάδα, και τότε θα εκπληρωθεί εκείνο που λέχθηκε για σένα: "ας ευφρανθούν οι ουρανοί του Θεού κι ας νοιώσει αγαλλίαση η γη"(Ψαλμ. 95, 11). Αυτή είναι η αμέριμνη ζωή του ανθρώπου του Θεού. διότι ο Πατήρ και ο Υιός και το Άγιο Πνεύμα χαίρονται για τη σωτηρία της ψυχής σου, αγαπητέ μου αδελφέ. 

3.

Απόκριση του άλλου γέροντα(1) προς τον ίδιο που ζήτησε να τον συναντήσει.

Πες στον αδελφό, συγχώρησέ με στο όνομα του Κυρίου, επειδή επιθυμώ να σε δω, αλλά για τη συνείδηση των άλλων, δεν βρίσκω ελευθερία. Συγχαίρω την αγάπη σου για τις ευλογίες που σου στέλνει ο άγιος Γέροντας(2) και είσαι αξιομακάριστος που αξιώθηκες να λάβεις αυτές.

----------------------------------------------------   

1. Δηλαδή του Ιωάννη του Ησυχαστή, του επονομαζόμενου Προφήτη, προς τον ίδιο τον Ιωάννη από τη Μυρωσάβη. Είναι συνοδευτική επιστολή της παραπάνω του Βαρσανουφίου. 
2. Ο Βαρσανούφιος με την επιστολή 2.    

4. 

Επειδή συνέβηκε πειρασμός στους μοναχούς του τόπου όπου ζούσε ο Αββάς Ιωάννης πριν έλθει στο κοινόβιο, και επειδή επρόκειτο να προκληθεί εκεί ταραχή, όσο αυτός ήταν εκεί, ο μεγάλος Γέροντας, προβλέποντάς το αυτό δια του Πνεύματος, γράφει σ' αυτόν αυτά. 

Γράψε στον αδελφό Ιωάννη. Να σου στέλνω τρεις μαρτυρίες από τη δύναμη του Θεού και από τις Γραφές του Αγίου Πνεύματος, με τις οποίες σου αφυπνίζω το νου, ώστε να είναι άγρυπνος προς το Θεό και τα νοήματα του αγίου Πνεύματος, για να γνωρίσεις τι είναι αυτά τα σχετικά με τον παρόντα καιρό. 

Πρώτη μαρτυρία είναι αυτή: Ο Θεός είπε με τον άγιο προφήτη Ησαΐα: "βάδιζε, λαέ μου και είσελθε στο ταμείο σου, κλείσε τη θύρα σου, και κρύψου για λίγο, ως που να περάσει η οργή του Κυρίου"(Ησ.26, 20). 

Η δεύτερη μαρτυρία πάλι είναι αυτή: "βγείτε ανάμεσα από αυτούς και αποχωρισθείτε αυτούς και μην εγγίζετε ακάθαρτο, λέγει ο Κύριος, και εγώ θα σας δεχθώ και θα είμαι για σας ο Πατέρας και εσείς θα είσθε υιοί μου και θυγατέρες, λέγει ο Κύριος ο Παντοκράτωρ"(Β΄ Κορ. 6, 17-18).  

Τρίτη μαρτυρία είναι: "Να προσέχετε πώς περπατάτε, όχι σαν άσοφοι, αλλά σαν σοφοί, εξαγοράζοντας τον καιρό, επειδή οι μέρες είναι πονηρές"(Εφ. 5, 15-16).  

Εγώ όμως σου λέγω, τρέχε σε όσα έχεις προγραμματισμένα και τελείωσε το έργο σου γρήγορα, ενθυμούμενος τον Κύριό σου που λέγει: "κανένας που πιάνει το άροτρο και στρέφει το βλέμμα του προς τα πίσω, δεν είναι ευπρόσδεκτος στη βασιλεία των ουρανών"(Λουκ. 9, 62). διότι εγώ βλέπω την ήσυχη ζωή σου, που είναι σύμφωνη με τις εντολές του Κυρίου μας Ιησού Χριστού, στον οποίο ανήκει η δόξα στους αιώνες. Γένοιτο.

5. 

Απόκριση του μεγάλου Γέροντα προς τον Αββά, που λυπήθηκε (δηλαδή προς τον αββά της Μονής Σέριδο), επειδή καθυστέρησε να έλθει ο Αββάς Ιωάννης, και από αυτό ενόμισε ότι δεν θα έλθει. 

Μη μικροψυχήσεις, τέκνο μου, ούτε να λυπηθείς για τον αδελφό μας. διότι, αν και είναι μακριά με το σώμα, όμως παραβρίσκεται εδώ με το πνεύμα και είναι μαζί μας για πάντα. διότι είναι ομόψυχός μας και τίποτε δεν τον χωρίζει από την αγάπη μας από τώρα και μέχρι το αιώνα.

6. 

Επιστολή του ίδιου μεγάλου Γέροντα γραμμένη προς τον αββά Ιωάννη, που τακτοποιούσε στη χώρα του κάποιες ανάγκες του κοινοβίου και ενοχλούνταν από σωματικό πόλεμο*.  

 Γράψε στον αδελφό, ότι ακόμα είσαι έξω κοπιάζοντας σύμφωνα με τη δύναμή σου, για το Θεό και για τις ψυχές των αδελφών. ή καλύτερα για τη δική μας και τη δική σου ανάπαυση και ησυχία. διότι, αν αναπαυθούν οι αδελφοί και προστατευθούν από εμάς και εμείς από αυτούς, βρίσκουμε την τέλεια ησυχία. και εκπληρώνεται σε μας ο γραμμένος λόγος. "αδελφός που βοηθείται από αδελφό, μοιάζει με οχυρή και περιτοιχισμένη πόλη"(Παρ. 18,19). Κόψε όλες τις σχέσεις και τις προφάσεις που έχεις, όσο είσαι έξω, και μην αφήσεις πρόφαση ούτε σχέση με κανέναν που να σε σύρει προς τα πίσω. διότι, εάν δεν συμβαίνει αυτό, δεν ησυχάζεις με τέλεια ησυχία. το ίδιο κάναμε κι εμείς. Κάνοντας λοιπόν αυτά ελπίζω ότι θα ησυχάσεις τέλεια. διότι έτσι γίνεσαι συγκληρονόμος μας με το Θεό και το μερίδιό σου θα είναι μαζί μας στον αιώνα(Β΄ Κορ. 4, 10).

Κανένας να μη μάθει έως τότε τα γραφόμενα προς εσένα. κάνε λοιπόν τον κόπο, εάν κατευοδοθεί το πράγμα μπροστά σου, ευχαρίστησε το Θεό και προσευχήσου σ' αυτόν. διότι αυτό σημαίνει το "να ευχαριστείτε για όλα το Θεό"(Α΄ Θεσ. 5, 18). Και να μην αμελήσουμε να αποδώσουμε την ευχαριστία στο Θεό, όπως εκείνος για τον οποίο είπες κάποτε την παραβολή. ότι πήγαινε να προσευχηθεί στην εκκλησία προς εξοικονόμηση τροφής, και τον συνάντησε τότε κάποιος και του είπε, 'γευμάτισε σήμερα μαζί μου και πήγαινε να προσευχηθείς'. και είπε, 'δε θα πάω, διότι αυτό πήγαινα να ζητήσω από το Θεό'.

Αλλά εμείς είτε βρούμε είτε δε βρούμε, ας προσφέρουμε την προσευχή και την ευχαριστία μας στο Θεό. Και πρόσεχε να κρατάς για πάντα τη νέκρωση του Ιησού στο σώμα σου(Β΄ Κορ. 4, 10). 

---------------------------------------------
*Την  απάντηση αυτή γράφει ο αββάς Βαρσανούφιος προς τον από Μυρωσάβης, Αββά Ιωάννη, που ήλθε στο κοινόβιο, έξω από το οποίο ήταν έγκλειστος και ο Βαρσανούφιος.  

7. 

Απόκριση του μεγάλου Γέροντα προς τον ίδιο, που επρόκειτο να φύγει με τους αδελφούς για να μαζέψουν εργόχειρα και φοβήθηκε την ερημία των τόπων. Επίσης υπενθύμηση να είναι άγρυπνος απέναντι στον σωματικό πόλεμο που τον ενοχλεί, καθώς και υπόσχεση της βοήθειας του Θεού για την ετοιμαζόμενη αναχώρησή του προς αυτούς.   

 Πες σ' εκείνον που κλήθηκε με το άνωθεν θείο νεύμα να κατοικήσει κοντά μας, όχι μόνο τώρα, αλλά και στο μέλλον, στον γνήσιο και ομόψυχο αδελφό Ιωάννη. Ο Δεσπότης μας Χριστός είπε στους μαθητές του: "δεν πωλούνται δύο σπουργίτια για ένα ασσάριο;κι όμως ούτε ένα από αυτά δεν πέφτει στην γη, χωρίς τη θέληση του ουράνιου Πατέρα μου. Σε σας όμως και οι τρίχες της κεφαλής είναι μετρημένες. Μη φοβηθείτε λοιπόν, διότι έχετε μεγαλύτερη αξία από πολλά σπουργίτια. Εκείνος λοιπόν που θα με αναγνωρίσει μπροστά στους ανθρώπους, και εγώ θα τον αναγνωρίσω μπροστά στον Πατέρα μου τον ουράνιο(Ματθ. 10, 29-31 κ΄ Λουκ. 12, 6-7). 

Πρόσεχε λοιπόν να έχεις με επαγρύπνηση το Θεό μπροστά σου για πάντα, για να εκπληρωθεί και για σένα ο προφητικός λόγος, "έβλεπα μπροστά μου τον Κύριο για πάντα, ότι βρίσκεται δεξιά μου, για να μην κλονισθώ"(Πραξ. 2, 25). Άπλωσε λοιπόν τα χέρια σου με όλη την ψυχή σου προς αυτά που βρίσκονται μπροστά σου και μελέτα πάντα αυτά, για ν' ακούσεις τη φωνή του Θεού να σου λέγει: "να, σου στέλνω τον άγγελό μου πριν από σένα, ο οποίος θα σου ετοιμάσει το δρόμο σου μπροστά σου"(Ματθ. 11, 10). 

      

8. 

Ο ίδιος(δηλαδή ο Ιωάννης), επειδή κουράσθηκε αρκετά και δεν βρήκε εργόχειρο, στενοχωριόταν και απορούσε, πώς σύμφωνα με τα λόγια του Γέροντα, "δεν στάλθηκε ο άγγελος μπροστά του", μη γνωρίζοντας ότι αυτό του ελέχθηκε για την ευκολία της αναχωρήσεως. και γι' αυτό ο Γέροντας του γράφει αυτά. 
     

Γράψε στον αδελφό σου ότι, όσο το πλοίο βρίσκεται μέσα στη θάλασσα, δέχεται κινδύνους και προσβολή ανέμων. Εάν όμως φθάσει στο λιμάνι της ησυχίας και της ειρήνης δεν έχει πια φόβο κινδύνων και θλίψεων και προσβολών ανέμων, αλλά βρίσκεται σε γαλήνη. Το ίδιο και η αγάπη σου, όσο ζεις μαζί με τους ανθρώπους να περιμένεις θλίψεις και κινδύνους και προσβολή των νοητών ανέμων, όταν όμως φθάσεις σ' εκείνα που ετοιμασθηκαν για σένα, τότε θα γίνεις άφοβος.

Όσο για εκείνο που προείπα, ότι ο Δεσπότης μας είπε, "να σου στέλνω τον άγγελό μου πριν από σένα"(Ματθ. 11, 10), στάλθηκε. Για το ότι πάλι δεν βρήκες εργόχειρο,ο Θεός είπε στο μωσαϊκό βιβλίο. "γι' αυτό σε περικύκλωσε και σε παίδευσε και σε διέφθειρε με ασθένεια σ' εκείνη τη φοβερή έρημο, για να γνωρίσει αυτά που έχεις στην καρδιά σου"(Δευτ. 8, 3).

Σκέψου τα λεγόμενά μου προς εσένα και ενήργησε σταθερά και αδίστακτα, αγαπητέ αδελφέ.  

9. 

Επιστολή του ιδίου μεγάλου Γέροντα προς αυτόν, όταν επήγε για υπηρεσία του κοινοβίου και ολιγώρησε, επειδή βρήκε πολλή θλίψη.   
     

Γράψε, τέκνο, στον αδελφό μας Ιωάννη χαιρετισμό εν Κυρίω, από εμένα και σένα και από τον αδελφό μας Ιωάννη, και πες του: "Μη δυνασχετήσεις στις θλίψεις και στους σωματικούς κόπους που υπομένεις και κοπιάζεις για μας και για το κοινόβιό μας. διότι είναι κι αυτό σαν εντολή, να θέτεις την  ψυχή σου υπέρ των αδελφών, και ελπίζω ότι η αμοιβή αυτού του κόπου θα είναι μεγάλη. Και όπως ο Θεός όρισε τον Ιωσήφ να θρέψει τους αδελφούς του σε περίοδο λιμού στην Αίγυπτο, με τον ίδιο τρόπο όρισε και σένα να βοηθήσεις το κοινόβιο μαζί με το τέκνο μας τον Σέριδο. και εγώ σου λέγω τον αποστολικό λόγοτον απευθυνόμενο προς τον Τιμόθεο. "εσύ λοιπόν, τέκνο μου, να δυναμώνεσαιμε τη χάρη του Αγίου Πνεύματος"(Β΄Τιμ. 2, 1). Διότι βλέπω την ησυχία σου, πώς πρόκειται να έλθει, και σε συγχαίρω στο όνομα του Κυρίου. διότι, όσο ζεις έξω, πρόκειται να συναντάς θλίψη και σωματικό κόπο. όταν όμως φθάσεις στο λιμάνι της ησυχίας, θα βρεις ανάπαυση και ειρήνη. διότι είναι αψευδής ο Δεσπότης μας, ο οποίος λέγει: "θα δώσω σ' αυτούς εκατονταπλάσια τώρα και αιώνια ζωή στο μέλλον"(Ματθ. 19, 29).
 

Πρόθυμα λοιπόν κοπίασε, αδελφέ, για να βρεις μεγαλύτερη αγάπη και ανάπαυση. Διότι το πλοίο πριν φθάσει στο λιμάνι χτυπιέται και ταλαιπωρείται από τα κύματα και τις αναταραχές. όταν όμως φθάσει, βρίσκεται τότε σε πολλή γαλήνη. Σκέψου και φύλαξε τα λεγόμενα: "διότι ο Κύριος θα σου δώσει σύνεση σε όλα"(Β΄ Τιμ. 2, 7).

10. 

Απόκριση του μεγάλου Γέροντα προς τον ίδιο, επειδή έπεσε πέτρα στο πόδι του και του προκάλεσε μεγάλο πόνο και αθυμία.  
     

Στον αγαπητό αδελφό Ιωάννη, χαιρετισμός στο όνομα του Κυρίου. Για το κόπο του σώματός σου που γίνεται για μας και το σπάσιμο του ποδιού σου για το Θεό, είθε ο Δεσπότης Θεός να γεμίσει την ψυχή σου με εκατονταπλάσια από τα επουράνια αγαθά. Κατανόησε τα γραφόμενά μου, αδελφέ, και κρύψτα μέσα σου. διότι σου γίνονται πρόξενα χαράς μεγάλης, επουράνιας, δεσποτικής, θεϊκής. Πράγματι, στο όνομα της Αγίας Τριάδας, βρίσκω ότι είσαι συγκληρονόμος των χαρισμάτων που μου δόθηκαν από τον Θεό, και ελπίζω ότι προοδευτικά ότι φθάνεις γρήγορα. Γιατί υπάρχει εκείνος που φθάνει στην κατάπαυσή του με τους κατά Θεόν κόπους, και υπάρχει πάλι εκείνος που φθάνει σ' αυτήν με την ταπείνωση. 

Ελπίζω ότι θα τα έχεις και τα δύο, αν πεθάνει η οργή από σένα, αν πνιγεί ο θυμός από την καρδιά σου, οπότε θα εκπληρωθεί σε σένα ο γραμμένος λόγος: "δες την ταπείνωσή μου και τον κόπο μου και συγχώρεσε όλες τις αμαρτίες μου"(Ψαλμ. 24, 18). Και επειδή είπα ότι φθάνεις προοδευτικά, κατανόησε τα Ευαγγέλια, πώς και πόσες φορές ο Χριστός έχει δώσει στους μαθητές τα χαρίσματα για θεραπείες και απομακρύνσεις δαιμόνων, ενώ την τελειότητα για την άφεση αμαρτιών την έδωσε, αφού τους είπε: "συγχωρούνται οι αμαρτίες εκείνων που τους τις συγχωρείται"(Ιω. 20, 23). Εάν λοιπόν για τον κόπο σουπρος χάρη του Θεού, σου συγχωρήσει τις αμαρτίες σου, να το μέτρο που θέλω να φθάσεις. 

Εάν διαβάσεις στην επιστολή δυσνόητα λόγια, ρώτησε τον ομόψυχό σου Σέριδο και αγαπητό μου υιό, και με τη χάρη του Θεού θα σου εξηγήσει τα δυσνόητα. Διότι παρακάλεσα το Θεό γι' αυτόν και γι' αυτό. Εσύ λοιπόν, άνθρωπε του Θεού, να τρέχεις ακατάπαυστα τον ετοιμασμένο δρόμο, για να φθάσεις με χαρά στο λιμάνι του Χριστού, στο οποίο φθάσαμε εμείς, και ν' ακούσεις τη γεμάτη από χαρά και ζωή και φως και αγαλλίαση φωνή να σου λέγει: "εύγε, δούλε καλέ και πιστέ. για λίγα φάνηκες πιστός, σε πολλά θα σε καταστήσω. είσελθε στη χαρά του Κυρίου σου"(Ματθ. 25, 21). 

Είθε να χαίρεις εν Κυρίω. είθε να χαίρεις εν Κυρίω. είθε να χαίρεις εν Κυρίω. Ο Κύριος είθε να φυλάξει την ψυχή σου και το σώμα σου από κάθε κακό και από κάθε διαβολική εναντίωση και πολύ θορυβώδη φαντασία. Ο Κύριος να σου είναι φως, σκέπη σου, οδός σου, δύναμή σου, στεφάνι αγαλλιάσεώς σου, και αιώνιος βοηθός σου. 

Πρόσεχε τον εαυτό σου. διότι έχει γραφεί: "μην αθετείς εκείνα που βγαίνουν από τα χείλη σου"(Ψαλμ. 88, 35).        

   
   

11.

Απόκριση του ιδίου μεγάλου Γέροντα προς αυτόν με την οποία τον προτρέπει να θυμάται πάντοτε τα γραφόμενα προς αυτόν προς ωφέλειά του και στηριγμό της καρδιάς του. 

Ο Σολομών είπε για τους γονείς του: "οι οποίοι και με δίδασκαν και έλεγαν, ας ριζωθεί καλά ο λόγος μας στην καρδιά σου"(Παροιμ. 4,4). Το ίδιο και εγώ σου λέγω, αδελφέ. ας ριζωθούν οι λόγοι μου στην καρδιά σου. και μελέτα πάντοτε όλα αυτά που σου έγραψα, όπως ο Θεός είπε με το στόμα του Μωυσή: "θέσε αυτά στο δεξί σου χέρι και θα είναι ασάλευτα μπροστά στα μάτια σου για πάντα, και μελέτα αυτά ξαπλωμένος και όρθιος και όταν περπατάς στο δρόμο και όταν πλαγιάζεις στο σπίτι"(Δευτ. 6,7).

Δείξε λοιπόν τα ίδια με τελειότητα έργων και ο Θεός μου θα είναι μαζί σου στους αιώνες. Γένοιτο.

12.

Ο ίδιος ανέθεσε στον αδελφό έργο και επειδή δεν το έκανε γρήγορα, τον επέπληξε.  Και ο αδελφός αν και λυπήθηκε, αποφάσισε να μην το πει σε κανέναν από τους αδελφούς, και γι' αυτό ο Γέροντας του είπε αυτά.  

Πες στον αδελφό Ιωάννη, ότι αυτός ο καιρός είναι μαλθακός, και ότι με πολύν κόπο βρίσκεις κατ' αυτόν τον καιρό άνθρωπο που να έχει σταθερή καρδιά. αλλά κράτησε τον λόγο του αγίου Αποστόλου που λέγει: "έλεγξε, τιμώρησε, παρακάλεσε με όλη τη μακροθυμία και διδαχή"(Β΄ Τιμ. 4,2).

13.

Όταν γινόταν οικοδομή στο κοινόβιο, αυτός, δηλαδή ο Ιωάννης, σαν έμπειρος χάραξε τα μέτρα του έργου. μερικοί τότε από τους αδελφούς κρυφά από αυτόν, νομίζοντας ότι κάνουν καλό, πρόσθεσαν κάτι σ' αυτά και το παράβλεψαν λίγο, και επειδή εκείνος ταράχθηκε και ολιγόρησε εξαιτίας τους, ο Γέροντας του λέγει αυτά.    

Πες στον ομονοούντα αδελφό μας Ιωάννη, ότι είναι πολλά αυτά που σου γράφρω με το χέρι του γνησίου και αγαπητού τέκνου μας, που αγαπά με όλη την ψυχή του εξίσου εμάς τους τρεις με τέλεια αγάπη. Και όλα αυτά δεν τα γράφω με δικό μου θέλημα, αλλά κατά παραγγελία του αγίου Πνεύματος. και όλα προς διόρθωση και ωφέλεια της ψυχής και της συνειδήσεως του εσωτερικού ανθρώπου καθώς και προς θλίψη και παιδεία του σώματος και συντριβή της καρδιάς σου.

Πρώτα πρόσεχε από το πνεύμα της ακηδίας. διότι γεννά κάθε κακό και παρδαλό πράγμα. Και πραγματικά, εάν σου γράψω τους πειρασμούς που υπέμεινα, σου λέγω ότι ακόμα δεν μπορούν να τους βαστάξουν τα αυτιά σου και ίσως ούτε κανενός άλλου κατ' αυτόν τον καιρό. Ελπίζω όμως ότι φθάνεις, και όχι μόνο αυτό, αλλά μπορείς να τους δεις και με τα ίδια σου τα μάτια και να λυτρωθείς από αυτούς με την πίστη δια της χάριτος του Χριστού.

Γιατί απομακρύνεται η καρδιά σου εξαιτίας της ολιγωρίας από τα πρόβατα του Χριστού; ή δε γνωρίζεις ποιον κεφαλόπονο υπομένει ο καλός διδάσκαλος από τα παιδιά, ως που να προκόψουν; Και αυτό, επειδή άκουσες από μένα τον αποστολικό λόγο, "έλεγξε, επίπληξε, παρακάλεσε με κάθε μακροθυμία και διδαχή"(Β΄ Τιμ. 4,2). Άκουσε και πρόσεχε αυτά που σου λέγω. η μακροθυμία είναι μητέρα όλων των αγαθών. κατανόησε τον Μωυσή που διάλεξε για τον εαυτό του "να ταλαιπωρείται μαζί με τον λαό του Θεού, παρά να έχει την πρόσκαιρη απόλαυση της αμαρτίας"(Εβρ. 11,25). Όταν λοιπόν ταράσσεται ο λογισμός σου από τον δαίμονα εναντίον κάποιου ανθρώπου, πες στον λογισμό με μακροθυμία: "Εγώ υποτάχθηκα στο Θεό, για να δουλαγωγήσω άλλους;" και τότε θα φύγει από σένα.

Τρέξε σταθερά και δυνατά, ενθυμούμενος τα λόγια μου, ή καλύτερα τα λόγια του Κυρίου, για να μας φθάσεις εν Χριστώ Ιησού του Κυρίου μας. Γένοιτο, γένοιτο.

14.

Απόκριση του ιδίου μεγάλου Γέροντα προς τον ίδιο επειδή αγανάκτησε, ακούοντας ότι κάποιος από τους αδελφούς για να τον εξευτελίσει έλεγε: "ποιος τάχα είναι αυτός; ή από που κατάγεται, ώστε να θλίβεται;"     

Πες στον αδελφό: όπως έκρινε ο Μιχαήλ για το σώμα του Μωυσή(Ιούδα 9), με τον ίδιο τρόπο αγωνίζομαι για σένα, ως που ν' απαλλαγείς από τον παλαιό άνθρωπο. Διότι οι Ιουδαίοι δυσανασχετούσαν για τον Σωτήρα, λέγοντας: "δεν είναι αυτός ο υιός του Ιωσήφ; δεν γνωρίζουμε την μητέρα και τους αδελφούς του;"(Ιω. 6,42).

Σκέψου τα καλά και υπόμεινέ τα μέχρι το τέλος. 
 

 

Αναρτήθηκε από Δημήτριος Μάξιμος στις 8:04 μ.μ.

Η πανουργία του σατανά!

Η πανουργία του σατα— anaxoriti

Μία φοβερή προσέγγιση του αββά Ησαϊα περί της πονηρίας και πανουργίας του διαβόλου. Αναλύει το πώς τελικά ο διάβολος καταφέρνει να αποσπά τον άνθρωπο από την προσευχή και την ησυχία και να του φέρνει ταραχή και να τον κάνει συμμέτοχο της κακίας του ακόμα και όταν ο πιστός νομίζει ότι τον πολεμά!

 

Ο αββάς Ησαϊας είπε: «Τούτοις δε πάσι τοις κακοίς κεφαλή εστί μία, η καλουμένη κακία της έχθρας».

Εάν θέλης να νικήσης τα πάθη, πρέπει να νικήσης μονίμως την έχθρα. Εδώ αξίζει να προσέξωμε ιδιαίτερα την σοφία του αγίου. Η αφετηρία των αμαρτιών δεν είναι ούτε ο εγωισμός, ούτε η υπερηφάνεια, ούτε η έλλειψις αγάπης, ούτε η αποστασία, ούτε η αμετανοησία, ούτε κάτι άλλο, αλλά η κακία της έχθρας, το αντίθετο της αρετής.

Ας αναφέρωμε μία άλλη λέξη, η οποία σχετίζεται με την λέξη αρετή, την πανουργία. Παράγεται από το επίθετο πανούργος, το οποίο προέρχεται από το επίθετο παν και το ουσιαστικό έργον και εκφράζει έννοια αντίθετη προς εκείνη της λέξεως πανοπλία. Οι δύο λέξεις έχουν ως κοινό συνθετικό το επίθετο παν. Η πανουργία αντιτίθεται προς τις ενέργειες του Θεού οι οποίες μας ενδύουν, αντιτίθεται προς την θεία δόξα, η οποία επικάθηται στην καρδιά μας και μας χορηγεί τα πάντα.

Επομένως η αποσχόλησις, η αγωνία, η μέριμνα να επιδιώξω, να αγωνισθώ και να επιτύχω, δηλαδή κάθε έργο έρχεται σε αντίθεσι με το σχόλασμα, με την ειρήνη, με την αταραξία, που χαρίζει η μέθεξις της θείας δόξης, της θείας ζωής, της θεότητος.

Πανούργο καλούμε τον σατανά. Η αρετή είναι το αποτέλεσμα της ενεργείας του Θεού. Η έχθρα είναι η ιδιότης του εχθρού, του πονηρού δαίμονος. Αποκαλούμε πανούργο τον σατανά, τον μόνον στην πραγματικότητα εχθρό του ανθρώπου, διότι μας ωθεί σε ποικίλες απασχολήσεις, επιδιώξεις, επιθυμίες, οι οποίες είναι έργα είτε του νου μας, είτε της καρδιάς μας, είτε του θυμικού μας, είτε του βουλητικού μας. έτσι, ο μεν εχθρός είναι πανούργος, ο δε απασχολημένος άνθρωπος, ο εργαζόμενος, δεν έχει αρετή, διότι δεν έχει σχολή, ησυχία, διότι δεν βλέπει τον Θεόν.

Γιατί δεν λέγει η έχθρα αλλά η κακία της έχθρας; Προηγουμένως έλεγε η «πανοπλία των αρετών», ενώ εδώ η «κακία της έχθρας», που είναι η ιδιότης του εχθρού να εκτοξεύη συνεχώς απασχολήσεις, λογισμόύς, επιθυμίες. Μου ρίχνει, λόγου χάριν, έναν λογισμό βλασφημίας ή ανηθικότητος ή απιστίας την ώρα της προσευχής. Ο λογισμός αυτός δεν είναι ενέργεια που πηγάζει από εμένα, διότι δεν τον ήθελα, ενώ προσευχόμουν, ήρθε μέσα μου σαν βολίδα. Άρα δεν βλασφήμησα, δεν αμάρτησα.

Ο σατανάς όμως τι πετυχαίνει; Μόνον με τον λογισμό δεν μπορεί να με μολύνη, διότι ο λογισμός είναι ξένος, δεν είναι δικός μου. είμαι υπόλογος για τα δικά μου αμαρτήματα και όχι για τα αμαρτήματα του εχθρού. Πετυχαίνει όμως ο πονηρός τούτο: να δώση έργο στην διάνοιά μου και εν συνεχεία στην βούλησί μου. η διάνοιά μου τώρα παρακαλεί: Χριστέ μου, συγχώρησέ με, διότι είμαι άθεος. Με το να το πη, αμέσως η βούλησίς μου στρέφεται σε αυτό και αφήνει την προσευχή, ασχολείται με το πώς να διώξη τον λογισμό της βλασφημίας ή της ανηθικότητος, οπότε αλλάζω αμέσως στάσι, ενέργεια, αφήνω την απάθεια και ολόκληρος γίνομαι ένα πάθος εναντίον αυτού του λογισμού. Το αποτέλεσμα; Νίκησε ο πονηρός, μου έδωσε έργο.

Όπως ρίχνεις το μπαλάκι στα πόδια του μικρού παιδιού και αυτό το αρπάζει και αρχίζει να παίζη αφήνοντας εσένα ήσυχο, έτσι ακριβώς και ο πονηρός έριξε τον λογισμό, όχι γι’ αυτόν τούτον τον λογισμό, αλλά για να μας δώση έργο, να μας δώση απασχόλησι. Κατά τον ίδιο τρόπο μπορούμε να κατανοούμε όλες τις πανουργίες, όλα όσα προβάλλει ενώπιόν μας ο σατανάς.

Η κακία λοιπόν της έχθρας είναι το αντίθετο της αρετής. Η αρετή είναι το αποτέλεσμα της κοινωνίας μας με τον Θεόν, ενώ η κοινωνία μας με τον πονηρό δαίμονα είναι το αποτέλεσμα των αμαρτιών μας.

Επομένως, αμαρτάνοντας ο άνθρωπος μετέχει των εχθροτήτων, των ιδιοτήτων του πονηρού εχθρού, ενώ κοινωνώντας τον Χριστόν, αποκτά τα θεία χαρίσματα, μετέχει των θείων ιδιοτήτων. Δηλαδή, όταν ασχολούμαστε με την αμαρτία μας, γινόμαστε μέτοχοι της ζωής του πονηρού δαίμονος και κατά κανόνα ρίχνομε το βάρος στους άλλους, θεωρώντας του ως αφορμή και αιτία της αμαρτίας μας. αλλά και αν ακόμη πούμε ότι εγώ φταίω, ο τάλας, ο αμαρτωλός, ο καταραμένος, και τότε πάλι δεν κάνομε τίποτε άλλο, παρά  ξεχνάμε τον Θεόν και ασχολούμαστε με το εγώ μας. σπέρνομε άνεμο και θερίζομε καταιγίδα. Μία ανεμοφθορία υπάρχει στην ζωή μας, διότι έχομε κοινωνία με το σκότος. Γι’ αυτό λέγει ο Κύριος: «Ου δύνασθε Θεώ δουλεύειν και μαμωνά».

Η παρουσία των παθών είναι αποδεικτικό στοιχείο ότι αγαπάμε να είμαστε κοινωνοί του δαίμονος και όχι του Θεού.

 

 

“Λόγοι ασκητικοί” ερμηνεία στον αββά Ησαϊα

Αρχ. Αιμιλιανού Σιμωνοπετρίτου

Ινδικτος

 

 

imverias.blogspot.com

Άνθρωπε αγάπα……..

Άνθρωπε αγάπα……..— anaxoriti

«Πλην αγαπάτε τους εχθρούς υμών και αγαθοποιείται…» (Λουκά. στ’ 35)

Μέσα στη ζούγκλα της παγκοσμιοποίησης και των οικονομικών θεοτήτων, μέσα στον άκρατο ατομισμό και την ιδιοτέλεια, και πέρα απ’ τις ιδιοτυπίες της φιλοσοφίας του Νίτσε περί του υπερανθρώπου, που τόσο ασπάζεται η «Νέα Εποχή μας»… γίνετε χαλί οι αδύνατοι για να πατήσουν πάνω σας οι δυνατοί… αλλά και σε αντιδιαστολή με τον προτεινόμενο και πολυδιαφημιζόμενο «άνθρωπο κυνηγό» στην προτεινόμενη αξία, «ο θάνατός σου η ζωή μου», μια «άλλη» πρόταση ζωής καταθέτει ή Εκκλησία σήμερα στον κόσμο, καθιστώντας τον κοινωνό στα λόγια του Νυμφίου της.
Μια πρόταση επαναστατική, αείποτε νέα και δυνατά ανθρώπινη: «…Εγώ σας λέγω ν’ αγαπάτε τους εχθρούς σας και να τους ευεργετείτε, …χωρίς να ελπίζετε σε κανένα αντάλλαγμα…».

Πρόκειται για την «πρόταση» της χριστιανικής αγάπης, που είναι γλυκύτερη και πιο δυνατή κι απ’ τη ζωή, που δεν λογαριάζει τίποτε αφού είναι πιο ισχυρή κι απ’ αυτόν τον θάνατο.
Πρόκειται για τη μοναδική απάντηση στον κόσμο, που αυτοφυλακισμένος στη βία και στη λατρεία του μίσους, γεύεται την απόγνωση, και τον όλεθρο.

Η γη μας, αδελφοί μου, έχει καταντήσει ένα στοιχειωμένο δάσος από σταυρούς και μνήματα.
Ένα δάσος που αντί να μοσχομυρίζει φρεσκάδα, όζει θανατίλα. Γίνηκε ένας τόπος εξορίας.
Γιατί κι αν μας χαρίστηκε η ζωή όμορφη και γλυκιά, εμείς καταντήσαμε, σαν τ’ άγρια θηρία, αφού ανάμεσα μας ανοίξαμε πόλεμο ανελέητο, αφού ο καθένας μας, «σαν πεινασμένο κοράκι, τροφή βλέπει στου αδελφού το πτώμα κι ας σμίγει το αίμα μας στο ίδιο αυλάκι κι ας βρέχει ό ίδρωτας μας το ίδιο χώμα», κατά τον ποιητή.

Σ’ αυτόν τον κόσμο, που ο Άβελ και ο Κάιν ξαναζούν για να ξανασκοτωθούν, δίχως έλεος κανένα, σ’ αυτόν τον κόσμο ο Χριστός κραυγάζει: Άνθρωπε αγάπα…

Το να αγαπήσω και αυτόν τον διπλανο μου «ως εαυτόν», αγαπητοί Χριστιανοί, σημαίνει, ότι νοιώθω τον άλλον και τον αισθάνομαι σαν ένα κομμάτι του εαυτού μου, σαν εμένα τον ίδιο.
Άρα αγάπη δεν σημαίνει να δώσω στον άλλο μια ελεημοσύνη, για να τον ξεφορτωθώ ή για να καθησυχάσω κάπως την συνείδησή μου.
Σημαίνει ότι πονώ για τον άλλο, και δεν μπορώ να φάγω ευχάριστα, όταν ξέρω ότι ο άλλος πεινά.
Ότι δεν μπορώ να απολαύσω τη θαλπωρή του σπιτιού μου, όταν γνωρίζω ότι ο άλλος είναι άστεγος.
Ότι δεν μπορώ να κοιμηθώ ήσυχα, όταν ο άλλος ουρλιάζει στον πόνο.

Αγάπη σημαίνει ανησυχία, φροντίδα, μέριμνα. Γι’ αυτό και δεν μπορεί να αναπτυχθεί στις καρδιές ανθρώπων, που είναι… φιλοτομαριστές.

Αγάπη σημαίνει έξοδο από τον εαυτό μου. Σημαίνει στοργή για τον άλλον.
Ο διπλανός μας μπορεί πολλές φορές να μην έχει ανάγκη της υλικής βοηθείας μας.
Θέλει όμως την αγάπη μας. Θέλει το ενδιαφέρον μας. Θέλει να πεισθεί, ότι τον έχουμε στη καρδιά μας.

Από έλλειψη στοργής πάσχει ο σύγχρονος άνθρωπος, αδελφοί μου.
Έργα ελεημοσύνης γίνονται πολλά. Ιδρύματα φιλανθρωπικά υπάρχουν άφθονα.

Η κοινωνική πρόνοια, ας πούμε, ότι είναι ανεπτυγμένη. Η στοργή όμως λείπει τις πιο πολλές φορές. Και αυτήν ζήτα επίμονα η κουρασμένη εποχή μας. Ο πονεμένος, η χήρα, το ορφανό, ο απόκληρος της ζωής θέλουν τη στοργή μας.

Η ΑΓΑΠΗ ΘΕΛΕΙ ΚΟΠΟ 

Δεν είναι όμως εύκολο πράγμα η χριστιανική αγάπη. Θέλει κόπο και θυσία. Θέλει αγωνία για τον άλλο, φροντίδα, ενδιαφέρον, ανησυχία.

Θα τρέξεις, θα χάσεις ώρες από την ανάπαυση σου, θα θυσιάσεις το χουζούρι σου, εάν θέλεις να είσαι άνθρωπος αγάπης.

Θα κάνεις πολλές φορές όχι εκείνο που σου αρέσει και σε ευχαριστεί, αλλ’ αυτό που ωφελεί τους άλλους.

Το να σταθείς δίπλα σε κάποιον, που έχει ανάγκη της συντροφιάς σου, θέλει κόπο και θυσία. Το να καταβάλεις προσπάθεια να φέρεις στο δρόμο του Θεού κάποιον παραστρατημένο, θέλει πολύ κόπο και αρκετό πνεύμα θυσίας. Το να ανεχθείς ένα δύστροπο, ένα κακότροπο, και να φανείς άνθρωπος αγάπης, θέλει αρκετό κόπο και πολλή θυσία.
Το να τρέξεις να εξυπηρέτησης κάποιον, να ανεβοκατεβείς μαζί του σκάλες, να παρακαλέσεις και να υποχρεωθείς, θέλει ικανό κόπο και θυσία.
Το να προσφέρεις απλόχερα από τα δικά σου, θέλει ιδιαίτερη θυσία.

Κάθε προσφορά απαιτεί κόπο και θυσία. Και η αγάπη είναι μια συνεχής προσφορά, και πράξη θυσίας. «Η μεγαλύτερη δυστυχία είναι να μην είμεθα χρήσιμοι σε κανέναν», λέγει ο Ραούλ Φολλερώ.

http://otheosagapiesti.blogspot.com

Σταχυολογήματα

Σταχυολογήματ— anaxoriti

Σταχυολογήματα
…Η προσευχή κατευθύνει την ιστορία. ΗΣΥΧΙΑ <<Η Ασκητική του Προσώπου>>
…Η ησυχία του ησυχαστή δεν είναι βουδιστική νιρβάνα ή μηδενισμός της ύπαρξης. Δεν ζει το μηδέν αλλά ζει το πάν, αφού ζει τον Θεό. << Η Αγωνία είναι η βίωση του μηδενός>> ΗΣΥΧΙΑ <<Η Ασκητική του Προσώπου>>
… Η σπουδή τίκτει την προσευχή. Η προσευχή την ησυχία, η ησυχία τίκτει την Θεωρία, η θεωρία την γνώση, η γνώση την των μυστηρίων κατάληψη, τέλος δε των μυστηρίων η θεολογία. ΗΣΥΧΙΑ <<Η Ασκητική του Προσώπου>>
… Το Άγχος είναι φυσικό παιδί της αντιπνευματικής ζωής. Το τρέφουν και το μεγαλώνουν οι διάφοροι παράγοντες, όπως πρακτικός υλισμός, τα ένοχα αισθήματα, οι τύψεις, η απολυτοποίηση σχετικών αξιών και γενικά η αποξένωση απ’ τη χριστιανική ζωή. ΗΣΥΧΙΑ <<Η Ασκητική του Προσώπου>>
Η εκκλησία δεν εκσυγχρονίζεται αλλά εκσυγχρονίζει τον κόσμο δημιουργώντας πολιτισμό με τη μεταμόρφωση της φθαρτής και κτιστής πραγματικότητας . ΣΥΝΑΞΗ Τευχ. 70
Η Ακηδία (αφροντισιά) ξεκινάει από την ανυπομονησία και η ανυπομονησία από τη φιληδονία.
Η άσκηση είναι για να συντρίβεται το Εγώ όχι για να φουσκώνει. Στ. Ραμφ. Πελ. Ερημ.
Η οργή είναι ο αμείλικτος πόλεμος που Κηρύσσει το Εγώ σε ότι το εμποδίζει. Ενδιαφέρει μόνο να νικηθεί το εμπόδιο, να βεβαιωθεί το Εγώ, όχι να σταματήσει το κακό. Στ. Ραμφ. Πελ. Ερημ.
Η Φλυαρία δεν δείχνει μόνο αδιαφορία για τον λόγο και τον δέκτη του, δείχνει κυρίως την αγωνία ενός δικού μας κενού. Στ. Ραμφ. Πελ. Ερημ.
Ο άνθρωπος επιβεβαιώνεται κατηγορώντας τους άλλους , βουλιάζοντας δηλαδή στην αυταρέσκεια , οπότε φορτώνει την ύπαρξή του με ένα ακανθωτό Εγώ. Στ. Ραμφ. Πελ. Ερημ.
Η προσευχή είναι η ατμόσφαιρα της ψυχής. Ότι είναι η αναπνοή για το σώμα είναι η προσευχή για την ψυχή.
Αμαρτία δεν είναι ότι πράττουμε το απαγορευμένο, είναι ότι δεν ζούμε στο φώς της αλήθειας. Η πτώση αποτελεί υποδούλωση στην υλική μας πυκνότητα , το ψεύδος αποτελεί πτώση πνευματική, συνειδητή απόκρουση της γυμνότητητος και της διαφάνειας , ως πεμπτουσίας μας κατ’εικόνα και ομοίωση του Θεού. Στ. Ραμφ. Πελ. Ερημ.
<<Η ουσία της πτώσεως εις την αμαρτίαν είναι πάντοτε η ίδια: το να θέλει κανείς να γίνει Kαλός δια του εαυτού του, το να θέλει κανείς να γίνει τέλειος δια του εαυτού του, το να θέλει κανείς να γίνει Θεός δια του εαυτού του. Αλλά τοιουτοτρόπως ο άνθρωπος ασυναισθήτως εξισούται με τον διάβολον». Π. Ιουστίνος Ποποβιτς …Το διδάξαι τον πλησίον, όμοιον εστί του ελέγξαι. Αββας Ποιμήν Πάθος είναι η εγκατάλειψις της ψυχικής απλότητας υπέρ της γοητείας των πραγμάτων. Στ. Ραμφ. Πελ. Ερημ. Πρέπει να κατανοήσουμε την ζωή εν Χριστώ, ως μηδενισμό, όχι καταστροφική δύναμη θεσμών και αξιών , αλλά μηδενισμό του Εγώ – θετικό μηδενισμό. Ο Άγιος μηδενίζει κάτι που κανένας αναρχικός , κανένας ανατροπέας δεν αποτολμά, μηδενίζει το Εγώ και εισάγει έτσι στη ζωή το μηδέν ποιητικά, του δίνει θέση βασιλέως. Στ. Ραμφ. Πελ. Ερημ Ο Ανθρωπος δεν είναι ποτέ ικανοποιημένος με αυτά που έχει επειδή η ψυχή του δεν πλάστηκε για τον κόσμο αυτό και τα γήινα πράγματα Δεν μπορούν να τον αναπαύσουν. Γέροντας Ζωσιμάς Ταπεινός είναι όποιος έχει απαιτήσεις από τον εαυτό του , επηρμένος όποιος έχει απ’τους άλλους. Η ηθική κρίση του ανθρώπου της εποχής μας σ’αυτό συνοψίζεται : Δεν προβάλλει απαιτήσεις στον εαυτό του. Στ. Ραμφ. Πελ. Ερημ. «Θεέ μου μη με εγκαταλείπεις , κανένα καλό δεν έκανα ενώπιόν Σου αλλά δός μου για την ευσπλαχνία Σου να βάλω αρχή» Ευχή του Μεγάλου Αρσενίου. … Να έχετε εσωτερική ειρήνη και χιλιάδες άνθρωποι θα σωθούν γύρω σας. ΗΣΥΧΙΑ <<Η Ασκητική του Προσώπου>>
ΟΙ ΕΠΤΑ ΑΦΕΣΕΙΣ ΑΜΑΡΤΙΩΝ
- Βάπτισμα.
- Μαρτύριο.
- Ελεημοσύνη.
- Το ‘’Αφιέναι τοις άλλοις τα οφειλήματα αυτών’’
- Το ‘’Επιστρέψαι αμαρτωλόν και καλύψειν πλήθος αμαρτιών’’
- Η πολλή αγάπη.
- Η Μετάνοια (η πιό κοπιαστική). ΩΡΙΓΕΝΗΣ
‘’ Ο λόγος μένει αργός αν δεν είναι σαρκωμένος, αν δεν γίνει στάση ζωής. Για την ορθόδοξη παράδοση, η στάση ζωής όπου λόγος και πράξη συνάπτονται λέγεται μετάνοια’’ Στ. Ραμφ. Πελ. Ερημ.
Αμαρτία είναι να δεχόμαστε χλιαρά το ύδωρ της ζωής, να φοβώμαστε την κοινωνία της αλήθειας. Στ. Ραμφ. .
Είδον πάσας τας παγίδας του εχθρού ηπλωμένας επί της γής , και στενάξας είπον,Τις άρα παρέρχεται ταύτας; και ήκουσα φωνής λεγούσης μοι, η ταπεινοφροσύνη. Μέγας Αντώνιος
Γνωρίζουμε πάντοτε ότι μας κολακεύουν , αλλά δεν το πιστεύουμε για τι δεν θέλουμε να στερηθούμε τέτοια απόλαυση.
Η κολακεία λειτουργεί σαν εκείνο το ανεπαίσθητο , το αδιόρατο ναι, που λέμε κάθε μέρα στον καθρέπτη, σαν εκείνη τη άνευ όρων συγκατάθεση, που μεταβάλει το είδωλό μας σε απόλυτη πραγματικότητα. Στ. Ραμφ. Πελ. Ερημ.
Ο σύγχρονος Άνθρωπος νομίζει πως τα όρια των αισθήσεων είναι και του παντός όρια, του Διαφεύγει ότι δεν πρόκειται για εσχατιές του κοσμικού ορίζοντος, αλλά για πλαίσια του νου, άνευ των οποίων θα διαλυθούμε κατ’ ανάγκη στο άπειρο. Οι αισθήσεις βάζουν τάξη στα πράγματα και η προσευχή βάζει τάξη στις αισθήσεις. Στ. Ραμφ.
Μη μισήσης τον Αμαρτωλόν. Πάντες γαρ εσμέν υπεύθυνοι.
… Δυστυχώς σήμερα οι άνθρωποι δεν είναι υπομονετικοί αλλά υστερόβουλοι, δεν είναι ευγενείς αλλά κόλακες, δεν είναι ταπεινοί αλλά υποκριτές , δεν είναι επιεικείς με τους άλλους αλλά εγωιστές. Αρχ. Αλ. Ψ.
Εκτός του Θεού Ο κόσμος γίνεται ακατανόητος, ανεπίδεκτος απαντήσεων και άρα σημασίας. Στ. Ραμφ. Πελ.
Ανελεύθερος είναι ό δουλοπρεπής προς τα άνω και τυραννικός προς τα κάτω,ο δέσμιος των παθών και των αντανακλαστικών τους . Ο καθαρός είναι ελεύθερος, δοσμένος στην αγάπη του Θεού και του αγαθού μέριμνα. Οχι μόνο δεν τυρανεί ο άνθρωπος αυτός αλλά ούτε καν ελέγχει.Στ. Ραμφ. Πελ. Ερημ.
Στην πολυλογία βρίσκονται φοβερότατα πάθη, το ψεύδος, η θρασύτητα, οι αστειότητες η αισχρότητα, η μωρολογία. Από την πολυλογία δεν ξεφεύγεις την αμαρτία .
H μοναξιά είναι φοβερή οδύνη για τον άνθρωπο. Είναι πόνος αφόρητος. Είναι η πιο αβάσταχτη δυστυχία.
Να ζεις ανάμεσα σε τόσους ανθρώπους και να αισθάνεσαι μόνος, κατάμονος. Να πορεύεσαι με τόσους άλλους στο πλάι σου και να μην αντιλαμβάνεσαι την παρουσία τους Να ζεις για χρόνια στην πολυκατοικία και νάχεις την αίσθηση πως είναι άδεια η πολυκατοικία και η πόλη έρημη . Να συνεργάζεσαι με τόσους ανθρώπους και μέσα σου να νιώθεις ερημιά. Γύρω σου να σφύζει η ζωή και συ να ασφυκτιάς στα δεσμά της μοναξιάς σου. Ολοι και όλα να βρίσκονται σε μια αέναη κίνηση και συ σαν φυλακισμένος, να μην αφουγκράζεσαι κανενός τη φωνή … <<Δεν υπάρχει μεγαλύτερο μαρτύριο απ’ το να νιώθεις μόνος μέσα στο πλήθος. Η μοναξιά είναι ο μεγαλύτερος πόνος>> (Kierkegaard)
To μεγαλύτερο μαρτύριο του Ντοστογιέφσκι στην εξορία της Σιβηρίας, ήταν ο πόνος, που ένιωθε να μένει μόνος ανάμεσα σε διακόσιους πενήντα τόσους συντρόφους, κλέφτες, φονιάδες … Μοναξιά δεν είναι η θεληματική μόνωση, η απομόνωση από τους ανθρώπους. Μοναξιά είναι το να ζεις μ’ ανθρώπους που σκέφτονται διαφορετικά, αντίθετα από σένα. Είναι σε τελευταία ανάλυση, ο πόλεμος των ιδεών. Να πιστεύεις στο φως, ενώ όλοι οι άλλοι Αγαπούν το σκοτάδι. Ακόμα πιο πολύ να πολεμάνε τις ιδέες σου. Και δεν πρόκειται για ιδέες, προσωπικές, πλανεμένες, ψεύτικες, αλλά για Θείες αλήθειες, μοναδικές και αιώνιες.
Τέτοια εχθρική στάση απέναντι στην αλήθεια, είναι – γι’ αυτόν που πιστεύει – μαρτύριο, δοξασμένο μαρτύριο. Ο ίδιος είναι μάρτυρας, μάρτυρας του Θεού.
Αγία και ηρωική τέτοια μοναξιά όταν την επιτρέπει ο Θεός.
ΗΣΥΧΙΑ<<Η Ασκητική του Προσώπου>>Μιχαήλ Μιχαιλίδη
Οποιος αγαπά το θεό, δεν λυπεί ούτε λυπάται από κανένα για πρόσκαιρα πράγματα. Αγιος Μάξιμος ο Ομολογητής
Εκείνος που πιστεύει φοβάται κι όποιος φοβάται, ταπεινώνεται και όποιος ταπεινώνεται, γίνεται πράος γιατί απόκτά συνήθεια να κρατεί ανενέργητες τις παραφύση κινήσεις του θυμού και της επιθυμίας . Ο πράος τηρεί τις εντολές κι όποιος τηρεί τις εντολές, καθαρίζεται και όποιος καθαρίστηκε, φωτίζεται κι εκείνος που φωτίζεται, αξιώνεται να ενωθεί με τον ουράνιο Νυμφίο, το Θεό Λόγο , στο νυμφώνα των Μυστηρίων. Αγιος Μάξιμος ο Ομολογητής
<< Εν ολίγοις το φυσικό σύμπαν είναι μάλλον μία Σκέψη παρά ένα πράγμα, και η σκέψη προυποθέτει και επαιτεί Ενα που σκέπτεται >> J. A . Flemming
Στο χριστιανισμό ο Θεός έχει την πρωτοβουλία στην ιστορία του ανθρώπου . (Ουσιαστική διαφορά από τις άλλες θρησκείες). Καθ. Ηλίας Βουλγαράκης
Γνωρίζουμε το Θεό καλλιεργώντας μια σχέση, όχι κατανοόντας μιαν έννοια. Χρ. Γιανναράς (Εορτολ. Παλινοδ.)
Αν θέλεις να σε γνωρίσει ο Θεός , μείνε όσο περισσότερο μπορείς άγνωστος στους ανθρώπους. Φιλ. Β 327 Οσιος Θεόγνωστος
Η Ηθική και η Θρησκεία εμφανίζονται από τη στιγμή που έχει καταλυθεί η οργανική και άμεση σχέση του ανθρώπου με το Θεό, είναι η προσπάθεια να αναπληρωθεί η απουσία σχέσεως με πράξεις ατομικές εξιλεώσεων και αντιμισθιών. H Ηθική και η Θρησκεία είναι αποτελέσματα της πτώσης του ανθρώπου, της άρνησής του να αναφέρει ώς ευχαριστία στον Θεό τη σχέση του με τον κόσμο. Χρ. Γιανναράς (Εορτολ. Παλινοδ.)
Ο φόβος είναι η μεγαλοποίηση αναμενόμενων συμφορών , που συνδέονται με ένοχη συνείδηση. Ιερός Χρυσόστομος
Eίναι θρησκόληπτη πιστη η εμμονή στην ανερμήνευτη πίστη της << Τυχαιότητας>> Χρ. Γιανναράς
<< Εστι δε χριστιανού το έργο ουδέν άλλο ή το μελετάν αποθνήσκειν>> Αγ. Ιγνάτιος ο Θεοφόρος
Η εθνικότητα είναι ένα δώρο Θεού. Κάλλιστος Ware
‘’ Τα έθνη είναι ό πλούτος της Ανθρωπότητας, είναι τα συλλογικά πρόσωπα. Και το μικρότερο από αυτά φοράει τα δικά του χρώματα και φέρει μέσα του μια ιδιέτερη όψη της θεικής ευδοκίας’’ Αλέξανδρος Σολζενίτσυν
‘’’Οταν βλέπεις τον αδελφό ή την αδελφή σου βλέπεις το Θεό. Μετά το Θεό πρέπει όλους να τους υπολογίζουμε σαν τον ίδιο το Θεό’’ Κλήμης Αλεξανδρείας.
“Τον έπαινο για τους άλλους τον ανεχόμαστε τόσο μόνο, όσο πιστεύουμε πως και ‘μεις οι ίδιοι θα μπορούσαμε να τον αξίζουμε. Κάθε τι που είναι ανώτερό μας, από φθόνο δεν το πιστεύουμε.’’ Θουκυδίδου Ιστορία Περικλέους Επιτάφιος (Β,34)
‘’ Καθ΄ ην ημέραν ανοίξεις το στόμα σου και κατηγορήσεις τινά, θεώρει σ΄ εαυτόν νεκρόν εκείνην την ημέραν, και πάντα τα έργα σου μάταια , καν σοι φαίνηται, ότι ειλικρινώς, και προς οικοδομήν σε παρεκίνησε ο λογισμός σου να λαλήσεις, διότι τις η χρειά να καταστρέψει τις την εαυτού οικίαν, και να διορθώσει την του φίλου αυτού;΄΄ ΙΣΑΑΚ ΣΥΡΟΥ
‘’Ο Θεός υποφέρει πάσας τας ασθενείας των ανθρώπων, δεν υπομένει όμως εκείνον που γογγύζει πάντοτε αλλά και παιδεύει αυτόν.’’ ΙΣΑΑΚ ΣΥΡΟΥ ΑΣΚΗΤΙΚΑ ΛΟΓΟΣ ΟΓ’
ΠΑΡΑΒΟΛΗ
…Δεν υπάρχει τίποτα το στερεότυπο, το συμβατικό, νιώθει κανείς ότι η σύγκριση ανέβηκε αυτόματα στα χείλη του ρήτορα, είναι απλή, σαφώς, έχει αμίμητο ύφος- που δεν υπάρχει στις Πράξεις των Αποστόλων και ακόμα λιγότερο στα απόκρυφα Ευαγγέλια – πραγματική υπογραφή του Κυρίου . Η ευαγγελική παραβολή «ξεκινώντας από τις πιο ασήμαντες πραγματικότητες, καθρεφτίζει με σαφήνεια τις πιο υψηλές έννοιες, κατανοητή για τον αδαή, προσφέρεται στην περισυλλογή του πολυδιαβασμένου. Είναι, από λογοτεχνική άποψη, απογυμνωμένη από κάθε τέχνασμα, ξεπερνάει, χάρη στη δυνατή συγκίνηση που προκαλεί, και τα πιο καλομελετημένα λογοτεχνικά τεχνάσματα ακόμα. Δεν εκπλήσσει αλλά πείθει δεν ξέρει μόνο να κατανικά αλλά και να μεταπείθει … Από το Βιβλίο ΄΄Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΖΩΗ ΣΤΗΝ ΠΑΛΑΙΣΤΙΝΗ ΣΤΟΥΣ ΧΡΟΝΟΥΣ ΤΟΥ ΙΗΣΟΥ΄΄ του ΝΤΑΝΙΕΛ ΡΟΠΣ
Η νηστεία είναι υπερασπιστής και φύλαξ πάσης αρετής. Είναι η αρχή του αγώνος και στέφανος των εγκρατευτών και το κάλλος της παρθενίας και της καθαρότητος, και η λαμπρότης της σωφροσύνης. Η νηστεία είναι η αρχή της οδού του χριστιανισμού και η μήτηρ της προσευχής και η πηγή της σωφροσύνης και της φρονήσεως και η διδάσκαλος της ησυχίας και η οδηγός όλων των καλών έργων. Και καθώς επί τους υγιείς οφθαλμούς ακολουθεί η λάμψις του φωτός, ούτω και εις την μετά διακρίσεως γινομένην νηστείαν ακολουθεί η επιθυμία της προσευχής . ΛΟΓΟΣ ΠΕ’ΙΣΑΑΚ ΣΥΡΟΥΑΣΚΗΤΙΚΑ
«Όσο πιο πνευματικός άνθρωπος είσαι, τόσο πιο λίγα δικαιώματα έχεις στη ζωή. Η μεγαλύτερη χαρά είναι η διακονία και η συγχώρηση του σφάλματος του άλλου. Αυτός που δέχεται κάποια ευεργεσία, νιώθει την ανθρώπινη χαρά. Ενώ αυτός που την προσφέρει νιώθει τη θεϊκή χαρά». Γέρων Παίσιος
Στην Ορθόδοξη Παράδοση ποτέ ο Θεός δεν είναι μια παρελθοντολογία, αλλά ζωή. Είναι έρως και εραστόν, γι’ αυτό και η ορθόδοξη ζωή είναι η κατ’ εξοχήν ερωτική ζωή. Ο Θεός, όπως ομολόγησε ο Απόστολος Θωμάς είναι ο Κύριός μας και ο Θεός μας. Αντίθετα στην Δύση ο Θεός έγινε αξία, έννοια, καθήκον. Μ. Ναυπ. Ι Βλάχος
Όπως ο άρρωστος φαίνεται από το χρώμα του προσώπου του, έτσι και ο εμπαθής από την κατάθλιψη. Αγιος Σεραφείμ του Σάρωφ.
Εάν οι ορθόδοξοι χριστιανοί ήταν πιστοί ελεήμονες και πονόψυχοι, άπιστοι και αιρετικοί δεν θα υπήρχαν. Αγ. Ιωάννης ο Χρυσόστομος
Η ακόρεστη όρεξη του ανθρώπου ανέχεται ως μόνο μέτρο το νόμο. Οποιοσδήποτε άλλος, εθελούσιος περιορισμός του ηδονισμού θεωρείται στην καλύτερη περίπτωση ανοησία.
Oι άθεοι είναι άθεοι γιατί αντιτίθενται στη φρικτή γελοιογραφία του Θεού που έκαναν οι χριστιανοί, με το να ακολουθούν τα εξωτερικά γνωρίσματα της ευλάβειας και να συμβιβάζονται με το κακό. Φρανσουά Μωριάκ
΄Μήτε έν πονηροίς όντες απογινώσκομεν. μήτε εν αγαθοίς όντες θαρρώμεν, άλλά και κατορθούντες φοβώμεθα, ίνα μη θαρρήσαντες πέσωμεν και αμαρτάνοντες μετανοώμεν΄
Ούτε σαν βρισκόμαστε στην αμαρτία να απογοητευόμαστε, ούτε σαν νομίζουμε πως πάμε καλά, να παίρνουμε θάρρος και να το «ρίχνουμε έξω». Σήμερα πάμε καλά, αύριο, αν δεν προσέξουμε, θα ξυπνήσουν τα θηρία των παθών και θα μας κατασπαράξουν. Αγιος Ι. Χρυσόστομος
Οι συνέπειες της μέριμνας.
Η μέριμνα μας αφαιρεί τη γαλήνη και σκοτεινιάζει το φως της ζωής. Η μέριμνα τεντώνει τα νεύρα και κομματιάζει την προσωπικότητα. Η μέριμνα από πρόσωπα μας κάνει ελατήρια μιας μηχανής, που αδιάκοπα εργάζεται τη φθορά και τη δυστυχία μας. Φθ.Ν.